1) Zapisy sumeryjskie: jednym znajdawniejszych odnalezionych śladów pisma jest tabliczka zUruk zIV tysiąclecia p.n.e., fragment księgi rachunkowej; zaokrąglona tabliczka zzapisem piktografii zok. 2360 p.n.e. zcharakterystycznymi cechami renesansu sumeryjskiego zczasów III dynastii zUr, dokument dostawy osłów dla różnych odbiorców (rolnika, kowala, grabarza); inskrypcja wpiśmie klinowym np. na posążku psa zSumeru zXIX w. p.n.e. ofiarowanego bogini Ninisinnie, która "wysłuchuje modlitw"; akt darowizny króla Babilonii Mardukzakirszumi (panował 852-828 p.n.e.) wyryty na steli; stela zapisująca łupy zdobyte wmieście Musasir wUrartu ograbionym podczas ósmej wyprawy króla Sargona II w714 p.n.e. Tekst ten zawiera bardzo rzadkie przedstawienie skrybów wczasie pisania; zapis na glinianych tabliczkach tekstu Eposu oGilgameszu, który krążył na Bliskim Wschodzie od XXV do VII w. p.n.e. Najstarsze świadectwa pisane znalezione wruinach Uruk wpiśmie ideograficznym pochodzą z2. poł. IV tysiąclecia. 2) Tekst zPersji wykonany pismem klinowym rylcem na srebrnej tabliczce, mówiący okrólu Dariuszu I(panującym 522-486 p.n.e.), jest zapisem w3 językach (staroperskim, babilońskim ielamickim). 3) Egipska Księga umarłych powstała prawdopodobnie za panowania XIX dynastii (2. poł. XIV w. p.n.e.). Księga to zwoje papirusu, skóry lub lnu ozdobione kolorowymi ilustracjami; każda nosi tytuł X Księga wyjścia na dzień. Teksty przedstawiają szczegółowo wydarzenia związane zodrodzeniem (np. ważenie dusz); hieroglify tworzące tło opisują przedstawianą na ilustracjach scenę. WKsiędze znajdują się też formuły magiczne chroniące zmarłego, sceny rytualne przypominające życie ziemskie. Zwoje papirusu miały po kilkanaście metrów (najdłuższy znany mierzy 20 m). Od III tysiąclecia p.n.e. papirus był eksportowany na cały obszar Morza Śródziemnego. 4) Pismo kreteńskie - znaki na tabliczkach (odnalezionych wruinach miasta Knossos, prawdopodobnie zII tysiąclecia p.n.e.) lub na pieczęciach ze statytu (miękkiej skały) oraz najbardziej tajemniczy dysk zFajstos (gliniany dysk pokryty ułożonymi spiralnie znakami: 123 na jednej stronie i118 na drugiej, którego jeszcze nikt nie rozszyfrował). 5) Najstarsze znane ślady pisma chińskiego to pokryte napisami fragmenty skorup żółwi iłopatki jelenia. Są to zapisy pytań wróżbitów wkolumnach czytanych zgóry do dołu. Wygląd tych znaków izasady nie różnią się od obecnych. ZXVIII w. p.n.e. pochodzą np. jedwabne zwoje zmalarstwem pejzażowym "podpisane" pieczęciami autorskimi; wyhaftowane na jedwabiu zapisy nauk Buddy zachowały się zVII w. p.n.e. Znaki pisma chińskiego są także elementem dekoracyjnym. Zob. też pismo, alfabety, księgi święte.
- TEKSTY PIRAMID, najstarszy znany zbiór...
- PROTOHETYCKI JĘZYK, język, którym porozumiewały...
- CYRYLICA, alfabetyczne pismo słowiańskie...