wznaczeniu ogólnym część zdania uzupełniająca zasadniczą treść czasownika ioznaczająca najczęściej miejsce, czas, sposób, cel, przyczynę itp. tego, co oznacza czasownik. Wznaczeniu szerszym o. jest określeniem jakościowym czasownika (mówić głośno), przymiotnika (bardzo wysoki) lub przysłówka (niezwykle starannie), które oznacza właściwości procesów, cech oraz towarzyszących im okoliczności, odpowiada na pytania: kiedy?, odkąd?, jak długo?, od jak dawna?, dopóki?, gdzie?, skąd?, dokąd?, jak?, wjaki sposób?, dlaczego?, po co?, na co?, wjakim celu?, jak bardzo?, oile?, mimo co?, wjakim stopniu?, pod jakim warunkiem?, itp. iłączy się zokreślanym wyrazem wzwiązku przynależności lub wzwiązku mieszanym (jedynie wpostaci wyrażenia przyimkowego). Jako określenie jakościowe o. wstosunku do czasowników, przymiotników iprzysłówków pełni funkcje analogiczne do tych, jakie pełni przydawka wstosunku do rzeczowników; najbardziej typową formą o. jest przysłówek, (np. bardzo wysoko, pisać pięknie); poza tym imiesłów przysłówkowy (np. słuchać milcząc, iść kulejąc); zleksykalizowana forma rzeczownika funkcji przysłówka (np. burza przeszła bokiem, uczył się nocami); wyrażenie przyimkowe wfunkcji przysłówka (np. iść do domu, spojrzeć na kogoś zuśmiechem); wyrażenie porównawcze typu: biały jak śnieg, naiwny jak dziecko; zleksykalizowane wyrażenie przyimkowe typu: mówić po polsku, nosić się po francusku; bezokolicznik (np. idę spacerować, pojechałem obejrzeć Panoramę Racławicką). Wyróżnia się następujące rodzaje: 1) o. miejsca odpowiada na pytania gdzie?, skąd?, dokąd?, którędy?, np. mieszkam we Wrocławiu, wracam zteatru, wyjeżdżam na kolonie, przechodzę brzegiem rzeki; 2) o. czasu odpowiada na pytania kiedy?, odkąd?, dopóki?, jak długo?, np. wczoraj wróciłem, odwiedzę cię wiosną, od miesiąca choruję, czekaliśmy do północy; 3) o. sposobu odpowiada na pytania jak?, wjaki sposób?, np. czytać szybko, mówić wyraźnie; 4) o. przyczyny odpowiada na pytania dlaczego?, zjakiego powodu?, zjakiej przyczyny?, np. umarł zprzepicia, rzeki wylały zpowodu powodzi; 5) o. celu odpowiada na pytania po co?, na co?, wjakim celu?, np. posłać kogoś po chleb, pojechał zwiedzić Wrocław; 6) o. stopnia lub miary odpowiada na pytania jak?, jak długo?, jak bardzo?, jak daleko?, oile?, np. Sztuka bardzo się podobała, byłem ogromnie zawiedziony. Ten chłopiec jest wyższy od kolegi ogłowę; 7) o. przyzwolenia odpowiada na pytanie mimo co?, np. Wyruszyłem na wycieczkę mimo niepogody, wbrew zakazowi rodziców; 8) o. warunku odpowiada na pytanie pod jakim warunkiem?, np. Wrazie potrzeby zgłoś się do mnie.
- OKOLICZNIK, w zdaniu wyraz określający...
- MANIRE DE CRAYON, .
- nie sposób, nie sposób czegoś nie...