(gr. parallelismós = zestawienie, porównanie)
zjawisko jęz. polegające na wprowadzeniu wciągu wypowiedzeniowym elementów pod względem formalnym lub znaczeniowym powtarzalnych, podobnie zbudowanych, równorzędnych. Wyróżniamy p. składniowy (układ zdań opodobnej budowie gramatycznej, np. wsonecie J. M. Rymkiewicza Na trupa); p. intonacyjny (powtarzalność elementów tej samej linii intonacyjnej, np. wwierszu B. Leśmiana Topielec); p. leksykalny (np. powtarzające się słowa na początku ina końcu wliryku lozańskim A. Mickiewicza Polały się me łzy czyste, rzęsiste pełniąc funkcję wariacyjną tego samego wersu); p. kompozycyjny (gdy wutworze są rozwijane większe całości kompozycyjno-treściowe, np. wwierszu F. Karpińskiego Do Justyny tęskność na wiosnę lub wŚlubach panieńskich A. Fredry: dwie linie akcji dramatycznej zudziałem dwu analogicznych par bohaterów). Wstylistyce p. są zjawiskiem najbardziej znanym iutrwalonym whebr. tradycji psalmu opartego na p. wersetów: synonimicznych, antytetycznych isyntetycznych, ujawniających olbrzymie napięcie emocjonalne wypowiedzi lirycznej. P. obecny jest także wpieśni ludowej, uznany za najbardziej elementarny chwyt twórczości słownej, do którego wprowadzić można szereg wyznaczników jęz. pol.
- PARALELIZM, (lit.)
- PARALELIZM, (inne)
- PARALELIZM, (psychol.)