systemy konstrukcyjno-kompozycyjne w architekturze, których elementy są powiązane określonymi proporcjami obliczonymi wg jednostki zwanej modułem. Podstawowe p.a. wykształciły się w starożytnej Grecji. W VII w. p.n.e. ustaliły się zasady p. doryckiego i jońskiego. P. dorycki charakteryzuje się ciężkimi proporcjami, surowością i monumentalnością;
p. joński cechuje lekkość, smukłość proporcji i ozdobność. Najpóźniejszy w kulturze starożytnej Grecji był p. koryncki z głowicą kolumny w kształcie kosza oplecionego dwoma rzędami liści akantu. W architekturze rzym. wykształcił się p. toskański (italska odmiana p. doryckiego) oraz kompozytowy (łączący cechy jońskie z korynckimi); w budowlach kilkukondygnacyjnych występował p. spiętrzony, w którym każda kondygnacja mogła rozwijać się w innym porządku. P.a. zostały przejęte przez architekturę nowożytną, w której był stosowany również tzw. wielki porządek, gdzie kolumny i pilastry biegły przez dwie kondygnacje.
- SPIĘTRZONY PORZĄDEK, w architekturze antycznej...
- BELKOWANIE, w (w architekturze...
- JONOWIE, w grupa plemienna o...