– jego stworzenie w ramach Unii Europejskiej było motywem przewodnim Konferencji Międzyrządowej 1996–97 i znalazło odzwierciedlenie w postanowieniach traktatu z Amsterdamu. Zmiany miały charakter dwukierunkowy. Z jednej strony dokonano istotnej rewizji założeń trzeciego filaru UE, redukując go do dwóch dziedzin współpracy i odmiennie kształtując jego ramy prawne i instytucjonalne. W tym ostatnim przypadku wyraźnie określono cele i zadania współpracy oraz zmodyfikowano formy i środki ich realizacji, jak też zakres kompetencji niektórych instytucji. Z drugiej strony, większość zagadnień, które pierwotnie uznano za domenę działań o charakterze międzyrządowym, została poddana ponadnarodowej metodzie regulacji przez włączenie do Traktatu o Wspólnocie Europejskiej, co określa się mianem uwspólnotowienia. Jednym z celów UE jest obecnie utrzymywanie jej i rozwijanie jako obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w którym zapewniony jest swobodny przepływ osób w powiązaniu z właściwymi środkami w zakresie kontroli granic zewnętrznych, azylu, imigracji oraz zapobiegania i zwalczania przestępczości. Tak określony cel UE wyznacza pole działania w sferze Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych zarówno w ramach filaru pierwszego (wspólnotowego), jak i filaru trzeciego (międzyrządowego). Stwierdzenie to można odnieść także do filaru drugiego, gdyż cel UE, jakim jest utrzymywanie i rozwijanie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, powinien być realizowany za pomocą wszystkich dostępnych metod i środków, a zatem w razie potrzeby również przy wykorzystaniu instrumentów Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Zgodnie z bardziej szczegółowymi celami UE dąży do zapewnienia obywatelom wysokiego poziomu bezpieczeństwa w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości przez rozwijanie wspólnych działań państw członkowskich w dziedzinie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych oraz zapobieganie rasizmowi i ksenofobii i zwalczanie tych zjawisk. Ten cel jest osiągany w drodze zapobiegania i zwalczania przestępczości, zorganizowanej lub niezorganizowanej, w szczególności zaś terroryzmu, handlu ludźmi i przestępstw przeciwko dzieciom, nielegalnego handlu narkotykami i bronią, korupcji czynnej i biernej oraz oszustw. Środkami realizacji tego celu są: ściślejsza współpraca sił policyjnych, organów celnych i innych kompetentnych władz w państwach członkowskich, zarówno bezpośrednia, jak i z włączeniem Europolu; ściślejsza współpraca między organami sądowymi i innymi kompetentnymi władzami państw członkowskich; zbliżanie, gdy zaistnieje taka konieczność, przepisów prawa karnego państw członkowskich. W ramach pierwszego filaru Rada Unii Europejskiej została zobowiązana do podjęcia uchwał w sprawie: środków zapewniających swobodny przepływ osób zgodnie z postanowieniami dotyczącymi rynku wewnętrznego, w połączeniu z bezpośrednio związanymi z tym środkami towarzyszącymi w odniesieniu do kontroli na granicach zewnętrznych, azylu i imigracji oraz środkami służącymi zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości (środków dotyczących przekraczania granic zewnętrznych państw członkowskich, warunków korzystania przez obywateli państw trzecich ze swobody podróżowania po terytorium państw członkowskich przez okres nie dłuższy niż trzy miesiące, kryteriów i procedur określania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za badanie wniosku o azyl złożonego przez obywatela państwa trzeciego w jednym z państw członkowskich, norm minimalnych w zakresie ochrony tymczasowej osób wypędzonych z państw trzecich i niemogących wrócić do kraju pochodzenia oraz osób potrzebujących innego rodzaju ochrony międzynarodowej, norm minimalnych w odniesieniu do znamion czynów zabronionych i kar w przypadku przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i nielegalnego handlu narkotykami); pozostałych środków w dziedzinie azylu, imigracji i ochrony praw obywateli państw trzecich, zgodnie z postanowieniami Traktatu o Wspólnocie Europejskiej; środków w zakresie współpracy sądowej w sprawach cywilnych, przewidzianych w Traktacie o Wspólnocie Europejskiej; odpowiednich środków służących wsparciu i wzmocnieniu współpracy administracyjnej, przewidzianych w traktacie; środków w dziedzinie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych, które nakierowane są na osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa przez zapobieganie i zwalczanie przestępczości w Unii, zgodnie z postanowieniami Traktatu o Unii Europejskiej.
- Agis, – program ramowy Unii...
- szczyt w Tampere, – posiedzenie Rady...
- UNIA EUROPEJSKA, organizacja międzynarodowa...