święty (439-532)
urodził się w Mutalasce pod Cezareą Kapadocką (dziś Kayseri w Turcji); od 457 zakonnik w jerozolimskim klasztorze św. Passariona, potem pustelnik nad Morzem Martwym; 483 zał. Wielkiej Ławry (dziś Mar Saba), kompleksu klasztornego leżącego nad potokiem Cedron na płd. wsch. od Jerozolimy, stanowiącego wzór dla późniejszych domów zakonnych typu wsch. (m.in. w Gadarze i Emaus), skupiających mnichów różnych narodowości. 491 przyjął święcenia kapłańskie, siedem lat później wybrany archimandrytą czyli przełożonym wszystkich klasztorów i pustelników palestyńskich; przeciwnik herezji monofizyckich, dwukrotnie (511 i 531) przebywał na dworze cesarskim w Konstantynopolu, by skłonić cesarzy Anastazjusza I i Justyniana do potępienia herezji; gorliwy obrońca uchwał Soboru Chalcedońskiego, na którym określono jedność osoby i dwoistość natury Chrystusa; wstawiał się za Samarytanami, gdy po kolejnym powstaniu zagroziło im wyniszczenie przez cesarza. W spuściźnie literackiej pozostawił po sobie Typikon - zbiór wskazówek liturgicznych dotyczących całego roku; wspomnienie 5 grudnia.