Pochodzenia greckiego, od słowa ambrosios (nieśmiertelny, boski). Imię związane jest także ze słowem ambrosia, którym w mit. gr. określano pokarm mający zapewnić bogom nieśmiertelność. Odpowiednik indoaryjskiego a-mryta i irańskiego a-meretat. W Polsce używane od XII w. w formach Ambroż, Ambroży, Ambrożek, Ambrożko, Brożman, Jambroży. ZDROBNIENIA: Ambros, Ambroż, Ambrożek, Ambrożko, Bros, Brożek, Brożuś. OBCE FORMY: Ambrose (ang.), Ambroise (fr.), Ambrosius, Ambros, Broos (niem.), Ambrož (czes.), Brusi, Prusi (fiń.), Broos (hol.), Ambrosio, Ambrogio, Brogio (wł.), Ambrozije, Amvrosije (połud.-słow). Forma żeńska: Ambrozja.
NAZWISKA:
Ambros, Ambrosewicz, Ambrosiewicz, Ambrosius, Ambrosz, Ambroszczak, Ambroszczyk, Ambroszkiewicz, Ambroszko, Ambroz, Ambrozewicz, Ambrozi, Ambroziak, Ambroziewicz, Ambrozik, Ambroziński, Ambroż, Ambrożak, Ambrożewicz, Ambrożkiewic, Ambroż, Ambrożak, Ambrożek, Ambrożewicz, Ambrożewski, Ambrożkiewicz, Ambrożkowicz, Ambroży, Ambrożyc, Ambrożuk, Ambrożyk, Ambrus, Bros, Broszkiewicz, Broszkowski, Broż, Brożek, Jambrosz, Jambroszczyk, Jambroz, Jambrozek, Jambroziak, Jambroziewicz, Jambroziński, Jambrozy, Jambroż, Jambrożak, Jambrożek, Jambrożkowicz, Jambroży, Jambruszko, Jambrzycki, Jamraz, Jamro, Jamroch, Jamrog, Jamrodiewicz, Jamrorzek, Jamrorzy, Jamros, Jamrosiak, Jamrosy, Jamrosz, Jamroszczak, Jamroś, Jamroz, Jamrozak, Jamrozi, Jamroziewicz, Jamroziński, Jamrozy, Jamroż, Jamrós, Jamróz, Jamróż, Jamróżkiewicz, Jamrożak, Jamrożek, Jamrożkiewicz, Jamrożny, Jamorżyński, Jamroży, Jamrug, Jamruszkiewicz, Jamruś, Jamruz, Jamruż, Jamruź, Janroży, Jemrozy, Jemróz, Jemróg, Embros, Embroż, Mrożek, Mrożewski, Zbrożczyk, Zbrożek, Zbrożyński.
PATRON:
Święty Ambroży (Ambrosius Aurelius) z Trewiru, biskup Mediolanu, doktor Kościoła. Urodzony około 335 r. Od 370 zarządca rzym. prow. Liguria, doradca ces. Gracjana i Teodozjusza I Wielkiego, którzy pod jego wpływem wprowadzili surowe prawa przeciwko arianom. Napisał wiele hymnów i opracował zasady muzyki kościelnej (śpiew ambrozjański). Pozostawił liczne dzieła z zakresu egzegezy biblijnej i teologii. Jego kazania miały spowodować nawrócenie św. Augustyna. Zmarł w 397 roku. Święty Ambroży w malarstwie i na rzeźbach przedstawiany jest w grupie czterech Ojców Kościoła Zachodniego. Legenda wspomina o nim, jako o niemowlęciu w kołysce, na ustach którego pszczoły składają miód. (Wspomnienie 7 grudnia).Święty Ambroży Autpert z Galii (VIII w.). Opat benedyktyńskiego klasztoru pod Bednewentem. Autor licznych pism przypisywamych przez wieki św. Augustynowi czy św. Leonowi Wielkiemu. (Wspomnienie 19 lipca).Św. Ambroży Sansedpni, dominikanin. Znany z kaznodziejskiej działalności, którą prowadził w Dolnej Nadrenii i Italii. (Wspomnienie 20 marca).Święty Ambroży Barlow, męczennik angielski. Jeden z 360 kapłanów, którzy ponieśli śmierć w Anglii w okresie 1531–1681 r. (Wspomnienie 4 maja).
ZNANE POSTACIE:
Amrogio Lorenzetti, malarz wł. (1290–1348). Ambroise Par, chirurg fr. (1509–20 XII 1590). Ambroży Korczbok Rożek, pod tym pseudonimem Mikołaj Rej wydał w 1543 r. Krótką rozprawę między Panem, Wójtem i Plebanem. Ambrose Gwinnett Bierce, pisarz amer. (24 VI 1842–1914). John Ambrose Fleming, ang. uczony i odkrywca (29 XI 1849–18 IV 1945).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Ambroży Jenialkiewicz z komedii Wielki człowiek do małych interesów A. Fredry (1877). Jambroży z Chłopów W. Reymonta (1902–09). Ambroży Figura z Opowieści pod psem J. Meissnera. Ambrozjo z powieści gotyckiej Mnich M.G. Lewisa (1796). Ambroży Kleks z baśni J. Brzechwy Akademia Pana Kleksa (1946).
NA EKRANIE:
Ekranizacje pow. J. Brzechwy w reż. K. Gradowskiego: Akademia pana Kleksa (1983), Podróże pana Kleksa (1985) i Pan Kleks w Kosmosie (1988). W roli Ambrożego Kleksa występował Piotr Fronczewski.
PRZYSLOWIA:
Na święty Ambroży trzymaj dobre kozy.Ambroży w grudniu uprawia ugory.Na święty Ambroży poprawią się mrozy.
AMBROŻY
Wielka księga imion