Pochodzenia łacińskiego, od słowa valens (silny, mocny). Oznacza: silny, cieszący się dobrym zdrowiem lub mieszkaniec miasta Vibo Valentia. W Polsce znane od średniowiecza, bardzo popularne w XVI wieku. ZDROBNIENIA: Wala, Walek, Waluś. INNE FORMY: Walentyn, Walentynian. OBCE FORMY: Valentinus (łac.), Valentine (ang.), Valentin (ogólnie przyj. forma), Valentinus (niem.), Valentino, Valente (wł.). Forma żeńska: Walentyna.
NAZWISKA:
Falenciak, Falencik, Falentin, Falenty, Falentyn, Faleńczak, Falędyn, Folyn, Fołtyn, Walant, Walantowicz, Walanty, Walczewski, Walczyński, Walecki, Walencik, Walencki, Walendziak, Walendzik, Walendziuk, Walensa, Walensiak, Walentek, Walentkowicz, Walentowicz, Walentowski, Walentyn, Walentynowicz, Walentyński, Waleńczak, Waleńczuk, Walkiewicz, Walkosz, Walkowiak, Walocha, Waluch, Waluszek, Waluszewski, Welanec, Welendzik, Welentowicz, Welens.
PATRON:
Święty Walenty, biskup Terni, żył pod koniec III wieku. Był męczennikiem rzymskim. Dawnej czczono go jako patrona strzegącego przed padaczką i chorobami psychicznymi. Współcześnie uważany jest za patrona zakochanych. Zwyczaj ten narodził się prawdopodobnie dlatego, że dzień św. Walentego przypadkowo zbiegł się w czasie z rzymskimi świętami Luperkalii, obchodzonymi w polowie lutego. (Wspomnienie 14 lutego i 10 sierpnia).
ZNANE POSTACIE:
Walenty Fontanus, pol. matematyk i astronom (ur. 1545). Walenty Roździeński, poeta pol. (ur. ok. 1560). Walenty Wańkowicz, malarz pol. (1799–1842). Walenty Maciej Stefański, działacz demokratyczny w Wielkopolsce (12 II 1813–30 IV 1877). Walenty Barczewski, ks., warmiński działacz narodowy (10 II 1856–28 V 1928). Walentin Juriewicz Nikulin, aktor ros. (ur. 1932).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Walenty Bohatyrowicz z powieści E. Orzeszkowej Nad Niemnem (1888). Rafael de Valentin z powieści H. Balzaca Jaszczur (1831).
PRZYSLOWIA:
Święty Walenty bywa nieugięty.Gdy na Walentego mróz,chowaj sanie, szykuj wóz.
Bodaj cię świętego Walentego niemoc napadła.Gdy na święty Walek deszcze,mrozy wrócą jeszcze.(związane ze świętem 14 lutego)
W POEZJI:
Ty, mistrzu, sam opiewaj, lub ty, jambografie!Wszak znasz, co płacić, jaka działań manijera;(...)Mów, jak Walentowego Jan pochwalał mierza,Jakiego w nim znalazłeś u Zalki szermierza.Adam Mickiewicz, „Jamby”
AFORYZM:
Choć patron zakochanych — wcale nie święty jest kawalarz Walenty.
- WALENTY, (?-ok. 269)
- WALENTY, święty (III w.)
- Stefański Walenty, (1813-77)