(Viperidae)
rodzina jadowitych węży występujących w Afryce i Eurazji; 10 rodzajów, 58 gat.; dł. od 30 cm do 1,6 m; wyraźnie wyodrębniona, płaska, sercowata głowa z oczami o szparkowatych źrenicach, dwie pary kanalikowatych zębów jadowych (odrastających w razie wypadnięcia) z przodu pyska i zęby chwytne; jad b. niebezpieczny (także dla człowieka); aktywne na ogół nocą, żywią się gł. gryzoniami z rodziny myszowatych; jajożyworodne; m.in. ż. karłowata (najmniejszy gat. ż. - dł. do 30 cm), lewantyńska (dł. do 1,6 m, b. silny jad); łańcuszkowa (dł. do 1,6 m, b. agresywna i jadowita, groźna dla człowieka, występuje w płd.-wsch. Azji), gabońska (dł. ok. 1,5 m, wyjątkowo do 2 m, waga do 8 kg, porusza się po ziemi wyprostowanym ciałem, a nie jak inne węże ruchem wijącym, jad b. groźny) nosoroga, rogata, sykliwa, żebrowana; w Polsce ż. zygzakowata (Vipera berus) - dł. do 80-90 cm samice, do 70 cm samce, ubarwienie srebrzyste, brązowe lub czarne z czarnym zygzakiem na grzbiecie i czarną plamą w kształcie litery X na trójkątnej głowie, brzuch ciemny, spód ogona żółty; gody IV-V, jajożyworodna, samica rodzi 5-18 młodych; zamieszkuje tereny suche i wilgotne, górskie i nizinne, gł. wśród traw i zarośli, często w pobliżu wody; aktywna w dzień; dobrze pływa; żywi się małymi gryzoniami oraz ryjówkami, kretami, pisklętami, także żabami i jaszczurkami; jad niebezpieczny dla człowieka, wykorzystywany w przem. farmaceutycznym; gat. objęty ochroną gatunkową.
GNIEWOSZ PLAMISTY, VIPERIDAE, ŻMIJOWIEC