(Vitis)
rodzaj pnączy (rzadziej krzewów) z rodziny winoroślowatych; ok. 60 gat.; pochodzi prawdopodobnie z Kaukazu, rośnie w krajach o klimacie umiarkowanym, subtropikalnym, czasem tropikalnym, niektóre gat. odporne na mróz, np. w. amurska z płn.-wsch. Azji; pnącza drewniejące, długowieczne, z wąsami czepnymi, pnące się po podporach lub płożące się po ziemi; dł. do 300 m; liście pojedyncze, piłkowane, 3-5 klapowe; kwiaty małe, zebrane w groniaste kwiatostany; owoc typu jagody z kilkoma nasionami; najpopularniejszym gat. jest w. właściwa (inaczej winna) z trzema podgat.: leśną, kaukaską i uprawną; w. winna jest pnączem o dł. do 40 m, tworzącym pojedyncze lub rozgałęzione winogrona z kulistymi lub wydłużonymi owocami z 14-20% zawartością cukru, o skórce zielonej, żółtej, czerwonej lub fioletowoczarnej; podgat. leśny ma owoce mało soczyste, podłużne, kwaśne, fioletowe; w. winna uprawna znana od ponad 6 tys. lat, pocz. w Azji Mniejszej, na Bliskim Wschodzie, później w Egipcie i Chinach, już w IV tysiącleciu p.n.e. w płd. Europie; wyhodowano ok. 10 tys. odmian różniących się porą dojrzewania, kształtem, wielkością, barwą, smakiem, składem chem., aromatem owoców i innymi specyficznymi właściwościami (znaczenie mogą mieć poziom nasłonecznienia, położenie winnicy itp.), co sprawia, że wytworzone z nich wina różnią się między sobą; winogrona jada się w stanie surowym, suszone (rodzynki), jako soki, dżemy, sorbety i najczęściej (80% owoców) przetworzone na tysiące rodzajów win; z wina wyrabia się winiaki, koniaki, alkohol etylowy; wytłoki owoców stanowią cenną paszę; z nasion wytłacza się olej; największymi producentami winogron są Włochy, Francja, Hiszpania, USA, Turcja, Argentyna, RPA; w Polsce niewielkie winnice znajdują się w okolicach Zielonej Góry, uprawy w. nie mają charakteru przemysłowego; sadzone są także gat. ozdobne, jak w. pachnąca pochodząca z Ameryki, amurska i japońska.
WINIARSTWO, KALCYFILE, VITIS, WINIETA, SŁOWACY, EGEJSKIE WYSPY, ALKALIFILE, APULIA, ZARAZA, JEREZ DE LA FRONTERA
- winorośl, ( Vitis )
- KAZERUN, miasto w ; 70 tys. mieszk.(...)
- MUSTAGHANIAM, franc. Mostaganem