Reklama

DOM MIESZKALNY

Reklama

budynek przystosowany konstrukcyjnie i funkcjonalnie do celów mieszkaniowych. Rozróżnia się d.m. jednorodzinne (wolno stojące, bliźniaki, szeregowe, atrialne) i wielorodzinne (kamienice, bloki, wieżowce); w zależności od usytuowania - d.m. miejskie i wiejskie. Odrębną grupę d.m. stanowią obiekty czasowego zakwaterowania: hotele, domy studenckie, internaty, koszary itp. Architektura, konstrukcja i układ funkcjonalny d.m. zmieniały się w poszczególnych okresach historycznych stosownie do rozwoju cywilizacji i techniki oraz w zależności od warunków społecznych i ekonomicznych. Najwcześniejszymi formami d.m. były szałasy, później ziemianki. W starożytnym Egipcie najstarszą formą domu była lepianka z trzciny i mułu nilowego, później wznoszono domy z cegły wytwarzanej z gliny suszonej na słońcu, w Mezopotamii wznoszono już d.m. kilkukondygnacyjne z korytarzami i klatkami schodowymi, przeważnie z gliny i trzciny. Na terenach Polski w okresie neolitu (3500-1700 p.n.e.) d.m. były budowane z drewna lub kamienia i ziemi, w kształcie cylindryczne lub prostopadłościenne, jednoizbowe. W okresie klasycznym greckie d.m. miały w rzucie kształt prostokąta, z dziedzińcem pośrodku i często piętrową płn. częścią domu; mieściły m.in. salę męską (andron), izbę rodzinną z ogniskiem (oikos), sypialnie (thalamoi) na piętrze. W bogatych domach był kolumnowy dziedziniec, tzw. perystyl, zdobiono je malowidłami i mozaikami; uboższe domy posiadały oprócz mieszkań warsztaty i sklepy. Gł. częścią domu rzymskiego było atrium, wokół którego skupiały się różne pomieszczenia. Oprócz bardziej lub mniej rozbudowanych willi miejskich wznoszono też domy kilkupiętrowe i wielorodzinne (tzw. insulae) dla biedniejszych mieszkańców miast. W dawnych Chinach przeważał typ d.m. na planie prostokąta, o konstrukcji drewnianej słupowej, kryty czterospadowym dachem, otoczony wraz z dziedzińcem wysokim murem. Dom japoński nawiązywał początkowo do form budownictwa Oceanii, później zaznaczyły się wpływy chińskie; oryginalny japoński d.m., zw. shinden-zukuri, powstał z końcem VIII w. - czworokątny budynek główny, połączony korytarzami z halami bocznymi, całość nakryta wspólnym dachem i otoczona gankami oraz tarasami. W średniowieczu, w Europie, d.m. wznoszono z drewna, jedynie warownie z kamienia; murowane domy w miastach rozpowszechniły się dopiero w XV w., kiedy wykształcił się typ gotyckiej kamienicy kilkupiętrowej, z pomieszczeniami handlowymi na parterze. W większości miast (także polskich) miejskie d.m. wznoszono na wąskich działkach, szczytem do ulicy lub rynku. Podobnie budowano w renesansie, w tym jednak okresie zwiększyła się wielkość domów, liczba pomieszczeń, wymiary okien; elewacje szczytowe zyskały bogatą dekorację, pojawił się typ kamienic z podcieniami, stosowano dachy pogrążone, ukryte za ozdobną attyką. W okresie baroku kamienice nawiązywały często w formie i układzie funkcjonalnym do pałacu miejskiego. W Polsce na wsi wykształciła się charakterystyczna rodzima forma d.m. dwór. Na pocz. XVIII w. powstały w Anglii i Francji pierwsze kamienice czynszowe, które rozpowszechniły się w XVIII i XIX w. także w innych krajach, w związku z szybkim rozwojem miast; wiązało się to z równoczesnym pogorszeniem się warunków mieszkaniowych (duże zagęszczenie zabudowy, oficyny, mieszkania w suterenach). W Polsce kamienice czynszowe zaczęto wznosić w Warszawie pod koniec XVIII w., zróżnicowane pod względem wielkości i standardu wyposażenia. W XX w., zwł. w okresie międzywojennym wykształcił się w polskich miastach nowoczesny typ kamienicy o lepszym rozplanowaniu funkcjonalnym i wysokim standardzie wyposażenia technicznego. Współcześnie miejski d.m. wielorodzinny występuje w 2 zasadniczych odmianach: budynek śródmiejski i osiedlowy (blok).

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama