broń masowego rażenia, wykorzystująca energię atomową, jej rozszczepienie bądź syntezę. Po eksplozji następuje: fala uderzeniowa, promieniowanie świetlne i przenikliwe oraz radioaktywne skażenie ziemi i powietrza. Rozróżnia się b.j. o działaniu wybuchowym, stosowaną w postaci bomb, pocisków irakiet różnego typu; broń wodorową (termonuklearną), w której wykorzystywane są izotopy wodoru, bronie o złożonej reakcji jądrowej; broń neutronowa - wykorzystano w niej intensywność promieniowania szybkich neutronów - osiąga wielokrotnie większą zdolność rażenia, przy równoczesnym osłabieniu efektów fali cieplnej i uderzeniowej, niszczy głównie organizmy żywe. B.j. po raz pierwszy użyły USA, które zrzuciły bomby atomowe na japońskie miasta Hiroszimę i Nagasaki (1945). B.j. stała się zasadniczym i najgroźniejszym elementem wyścigu zbrojeń oraz zimnej wojny. "Klub atomowy" skupiający początkowo 5 stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ (USA, Rosję, W.Brytanię, Francję i Chiny), zaczął się nieformalnie powiększać. Nieoficjalnie było wiadomo, iż broń tę posiadają Indie, Pakistan i Izrael, Korea Pn. i Pd., Irak, Iran, Libia, Syria, Algieria, Brazylia, RPA, a do jej wytworzenia jest zdolna Japonia i Argentyna. Po rozpadzie ZSRR atomowymi państwami stały się też Białoruś, Ukraina i Kazachstan. Dwa ostatnie pozbyły się b.j. w 1995-96. Programy badawcze zakończyły również wlatach 90. RPA, Korea Pd., Brazylia, po wojnie w Zatoce Perskiej Irak. Próbą powstrzymania rozszerzania się zasięgu b.j. był Układ o nieproliferacji broni jądrowej z1968, podpisany tylko przez część krajów dysponujących b.j. oraz Traktat ozakazie prób z bronią jądrową z 1996. Główne mocarstwa atomowe, USA iZSRR, podpisywały też osobne układy ograniczające lub likwidujące konkretne rodzaje b.j. w ramach procesu rozbrojenia oraz odprężenia międzynar. Zob. też: bezatomowe strefy, dezatomizacja, umowy w sprawie kontroli zbrojeń irozbrojenia, rokowania rozbrojeniowe.
- BROŃ JĄDROWA, atomowa broń, nuklearna...
- FUZJA JĄDROWA, .
- reakcja jądrowa, przemiana jądra atomowego...