gwarantuje zakaz pozbawienia wolności przez aresztowanie lub w jakikolwiek inny sposób bez odpowiedniej podstawy prawnej. Prawo to usankcjonowane jest w wielu dokumentach międzynar. w tym m.in. Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych, Europejskiej Konwencji o Ochronie Podstawowych Praw i Wolności. Ten ostatni dokument zawiera ponadto listę przypadków, w których pozbawienie wolności jest możliwe i pozostaje w zgodzie ze standardami praw człowieka: 1. w wyniku skazania przez sąd. Wyrok musi być jednak zgodny z prawem i wydany w procesie, który spełnia wszelkie wymogi rzetelnego wymiaru sprawiedliwości; 2.
z powodu odmowy podporządkowania się wydanej zgodnie z prawem decyzji sądu albo w celu wykonania obowiązku wynikającego z ustawy; 3. w celu postawienia osoby przed sądem w związku
z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia przez nią czynu zagrożonego karą lub by zapobiec popełnienia takiego czynu, albo uniemożliwić ucieczkę po jego dokonaniu. Ponadto Konwencja osobno wymienia przypadki, w których dopuszczalne jest pozbawienie wolności nieletniego. Dot. one takich sytuacji, kiedy musi być on postawiony przed sędzią dla nieletnich albo w celu ustanowienia nad nim nadzoru wychowawczego. Każda osoba zatrzymana lub aresztowana musi być poinformowana o stawianych jej zarzutach. Ma ona również prawo do odwołania się do sądu, w celu ustalenia legalności podjętej decyzji o pozbawieniu jej wolności. Jeżeli natomiast dana osoba została niesłusznie pozbawiona wolności, ma ona prawo do odszkodowania. Konstytucja RP precyzuje niektóre zapisy, m.in. stwierdza, że zatrzymany powinien być w ciągu 48 godz. przekazany do dyspozycji sądu, a jeżeli sąd
w ciągu 24 godz. nie doręczy swojego postanowienia o tymczasowym aresztowaniu wraz z przedstawionymi zarzutami, to zatrzymanego należy zwolnić.
- PRAWA, WOLNOŚCI I OBOWIĄZKI JEDNOSTKI, uprawnienia i obowiązki...
- prawo natury, system powszechnie obowiązujących...
- prawa i wolności obywatelskie, uprawnienia przysługujące...