wszystkie Kościoły, sekty i wspólnoty rel. zach. chrześcijaństwa wywodzące się z reformacji w XVI w. oraz wspólnoty niezależne od katolicyzmu lub prawosławia. Głównymi grupami w ramach p. jest luteranizm, kalwinizm, anglikanizm oraz wyznania reformatorskie z XVIII i XIX w. - mennonici, unitarianie, independenci, baptyści, kwakrzy, metodyści, adwentyści, mormoni, Świadkowie Jehowy, zielonoświątkowcy. Pojęcie p. wywodzi się od protestu złożonego w Spirze na sejmie z 1529 obradującym nad konfliktami rel. w Świętym Rzymskim Cesarstwie Narodu Niemieckiego, gdzie książęta
i miasta Rzeszy sprzeciwili się cesarskiemu zakazowi upowszechniania doktryn reformatorskich. Autorzy protestu twierdzili, że każdy chrześcijanin w swej wierze i życiu jest odpowiedzialny przed Bogiem i własnym sumieniem, a nie przed hierarchią kościelną. Nazwa objęła wszystkie wyznania reformatorskie od chwili zawarcia pokoju westfalskiego (1648) w Mnster. Podstawą wspólnot protestanckich jest uznanie Biblii za jedyne źródło wiary, odrzucenie tradycji Kościoła rzym., odpuszczenie grzechów tylko z łaski Boga, kapłaństwo wiernych, duża samodzielność gmin i prawo wolnego zrzeszania się. P. zakładał, że państwo nie jest darem Boga, lecz instytucją reprezentującą interesy wolnych jednostek, umożliwiając w ten sposób rozwój aktywności obywatelskiej, demokracji parlamentarnej i nowoczesnego kapitalizmu. We współ. p. ma miejsce dyskusja nad fundamentalizmem i liberalizmem. Sednem jej jest pytanie, czy
i w jakim stopniu tradycja reformacji nakazuje odrzucenie indywidualizmu, sprawiedliwości, wolności także w sferze prywatnego życia, seksualnego i rodzinnego, wiernych. Zob. też: Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Ewangelicko-Reformowany.
- protestantyzm, zwolennik protestantyzmu,...
- protestantyzm, jeden z głównych odłamów...
- PROTESTANTYZM, łączna nazwa wyznań...