wyodrębniona z całokształtu doktryny i teologii katol. w XIX w. i wyrażana publicznie w poświęconych zagadnieniom społ.-polit. encyklikach papieskich. Pierwsza z nich, Rerum novarum (Rzeczy nowe) ogłoszona przez Leona XIII w 1891, świadczy o dostrzeżeniu przez Kościół katolicki kapitalizmu i jego społ. konsekwencji, sytuacji burżuazji i położenia robotników. Następne, szczególnie od pontyfikatu Jana XXIII, wskazywały na ewolucję doktryny społ.-polit. Kościoła i na zwiększające się zainteresowanie sytuacją w świecie, zjawiskami i procesami, w których uczestniczą też wierni. Do najbardziej znanych, wprowadzających rewolucyjne zmiany w wykładni społ.-polit. należały encykliki Jana XXIII - Mater et Magistra (Matka i Mistrzyni) z 1961, Pacem in terris (Pokój na Ziemi) z 1963, wyrażające ducha Soboru Watykańskiego II. Papież adresował je do wszystkich ludzi dobrej woli, co oznaczało podjęcie dialogu z ludźmi innych wyznań a także niewierzącymi. Kościół nie tylko wyrażał zainteresowanie problemami biedy, niesprawiedliwości w świecie, ale też deklarował swoje poparcie dla działań mogących polepszyć sytuację, sprzyjać rozwiązywaniu konfliktów i zachęcał wiernych do takiej aktywności. Kwestia niezgody na ucisk i niesprawiedliwość społ. pojawiła się jeszcze silniej w encyklice Pawła VI Populorum progressio (Rozwój ludów)
z 1967. Również otwierające pontyfikat Jana Pawła II Redemptor hominis (Odkupiciel człowieka) z 1979 i Laborem exercens (O pracy ludzkiej) z 1981 skupiały uwagę na egzystencjalnych problemach człowieka, wskazując rolę Kościoła w zmienianiu tej sytuacji. Cały pontyfikat tego ostatniego papieża jest wyraźnie podporządkowany rozwojowi aktywności społ. i polit. Kościoła, co wyraża się nie tylko w kształtowaniu myśli, ale i inicjowaniu przedsięwzięć popularyzujących doktrynę poprzez wizyty papieża we wszystkich krajach świata. Od lat 80. rozwinął się też bardziej radykalny kierunek w myśli społ. Kościoła zwany teologią wyzwolenia. Oficjalna doktryna społ. kształtowała się więc w opozycji i konkurencji do niego, co częściowo sprzyjało jej radykalizacji w głoszeniu poglądów sprawiedliwości społ. i wolności. Charakterystyczne dla współcz. s.d.K. jest jej wiązanie z elementarnymi wartościami chrześcijańskimi i niezbędnością ponownej ewangelizacji jako najlepszej drogi do uzyskania pokoju i rozwoju w świecie. Najbardziej tradycyjnie odnosi się s.d.K. do modelu życia społ., do roli kobiet i sfer życia prywatnego, akcentując pierwszeństwo rodziny przed aktywnością zawodową. Zob. też katolicka nauka społeczna.
- doktryna, (łac. doctrina - nauka)...
- Kościół katolicki, katolicki (powszechny),...
- chrześcijańska demokracja, ruch społ.-polit. powstały...