dziedziczna monarchia konstyt. o systemie parlamentarno-gabinetowym, unitarne państwo. W. Brytania nie ma konstytucji pisanej; podstawy ustroju
i funkcjonowania władz państw. określają 3 rodzaje norm: 1. normy prawa pisanego przyjęte przez parlament (najstarszą z nich jest Wielka Karta Wolności
z 1215); 2. prawo precedensowe (tzw. normy case law), są to orzeczenia sądowe, które regulują istotne problemy z zakresu prawa konstytucyjnego; 3. konst. zwyczaje i konwenanse. Funkcję głowy państwa pełni dziedziczny monarcha, będący też głową Kościoła anglikańskiego i Kościoła prezbiteriańskiego w Szkocji oraz niektórych państw wchodzących w skład Wspólnoty Narodów. Król formalnie jest szefem władzy wykonawczej, do niego też należy zwoływanie
i rozwiązywanie parlamentu, powoływanie i dymisjonowanie ministrów, zawieranie i ratyfikowanie umów międzynar., prawo łaski, wypowiadanie wojny, jest także najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych. W praktyce jednak wszystkie te zadania wykonuje monarcha na wniosek rządu, który podejmuje decyzje, a głowa państwa musi je zatwierdzić. Władza ustawodawcza należy do króla i 2-izbowego parlamentu, składającego się z Izby Gmin i Izby Lordów. Projekty ustaw mogą być wnoszone do każdej izby, w praktyce wszystkie najważniejsze inicjatywy rozpatrywane są najpierw w Izbie Gmin. Prawo inicjatywy ustawodawczej przysługuje wyłącznie członkom parlamentu. Władzę wykonawczą sprawuje 100-osobowy rząd, w skład którego wchodzi premier, ministrowie i ministrowie niższej rangi. Premierem jest przywódca większości w parlamencie. Podstawową częścią władzy wykonawczej jest gabinet złożony z premiera i min. (łącznie ok. 20 osób) mianowanych przez króla na wniosek premiera. Gabinet podejmuje wszystkie najważniejsze decyzje w sprawach państw. Członkowie gabinetu ponoszą odpowiedzialność polit. przed Izbą Gmin za naruszenie prawa w drodze procedury impeachment. Premier może w dowolnym czasie zaproponować głowie państwa rozwiązanie Izby Gmin i w ten sposób doprowadzić do przeprowadzenia wyborów w sytuacji najbardziej korzystnej dla swojej partii. Wymiar sprawiedliwości należy do sądów, naczelnym organem sądownictwa jest Sąd Najwyższy; instytucją rewizyjną jest Izba Lordów, która działa jako Najwyższy Sąd Apelacyjny, orzeka on ponadto o zasadności impeachmentu. W W. Brytanii ukształtował się system dwupartyjny ( system partyjny); główną rolę odgrywają Partia Konserwatywna i Partia Pracy; reprezentację w parlamencie ma również Partia Liberalno-Demokratyczna. Podział terytorialno-adm. W. Brytanii jest zróżnicowany. Anglia
i Walia podzielone są na hrabstwa, Szkocja dzieli się na obwody, a Płn. Irlandia na okręgi. W każdej z tych jednostek adm. ludność wybiera radę na 4-letnią kadencję, nie ma organów wykonawczych.
- Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo...
- Wielka Brytania, – Zjednoczone Królestwo...
- władza wykonawcza, działalność polegająca...