jaskinia pierwotna, naturalna próżnia skalna utworzona w lawie wulkanicznej w czasie jej spływu (powstaje niemal wyłącznie w lawach zasadowych o niskiej lepkości); j.l. mają przeważnie formę pojedynczych tuneli, niekiedy osiągających znaczne rozmiary. Najwięcej j.l. jest na Islandii (wg szacunków ok. 10 tys.), na Hawajach (ponad 1200), w Kordylierach (gł. w G. Kaskadowych, na Wyż. Kolumbii, Kordylierze Wulkanicznej), w Kenii (ponad 400), na W. Kanaryjskich (250, m.in. znana jaskinia Cueva de los Verdes). Największą j.l. jest Kazamura (wulkan Kilauea, Hawaje) o dł. 61,5 km, głęb. 1102 m i rozciągłości 32,28 km (pod względem rozciągłości największą w świecie).
- LEVIATHAN CAVE, w Kenii, w paśmie wulkanicznych...
- KAZAMURA CAVE, w , na Hawajach, w zboczu...
- LOS VERDES, Cueva de L.V.