SAMOA

Wyspy Żeglarzy

archipelag kilkunastu wysp w płd. części O. Spokojnego, w Polinezji; pod względem polit. dzieli się wzdłuż 171^o dł. geogr. zach. na niepodległe państwo Samoa Zach. i terytorium zamorskie USA Samoa Amer.; pow. 3039 km²; najw. wyspy: Savaii (1715 km²), Upolu (113 km²), Tutuila (135 km²), Tau (38 km²), Olosega, Manono, Apolima. Większość wysp pochodzenia wulkanicznego, otoczone rafami koralowymi, górzyste, najw. szczyt Silisili, wys. 1858 m (na w. Savaii); klimat równikowy, wilgotny; średnie temp. miesięczne 26-27^oC; roczna suma opadów ok. 2500 mm (wyższe na płd. stokach gór eksponowanych na pasaty); od X do III częste cyklony, od VI do IX względne susze; roślinność równikowa, nieźle zachowane wiecznie zielone, wilgotne lasy tropikalne; ludność, ustrój, gospodarka patrz S. Amer. i S. Zach. Wyspy odkryte 1722 przez Holendra J. Roggeveena, od 2. poł. XVIII w. penetrowane przez Francuzów, m.in. 1768 przez L.A. de Bougainville'a, 1787 przez J.F. La Pérouse'a, opisane przez F. de Galaupa; pod koniec XIX w., jako naturalna przystań na szlaku do Chin, przedmiot zainteresowania USA (które 1872 zajęły kilka wysp wsch.), a następnie Niemiec i W. Brytanii (1879 zajęły pozostałe); 1889 wymienione mocarstwa ustanowiły trójstronny protektorat nad S., a 1899 dokonały formalnego podziału archipelagu; USA przypadła część wsch. (S. Amerykańskie); Niemcom część zach. (Samoa Zach.), natomiast W. Brytania zrzekła się swojej części uzyskując niem. neutralność w wojnie burskiej.

UPOLU, TONGA, WYSPY ŻEGLARZY, FIDŻI, RAJE PODATKOWE, SAMOA ZACHODNIE, SAVAII

• SAMOA AMERYKAŃSKIE, terytorium zamorskie...
• Samoa Zachodnie, archipelag wpd.--zach.(...)
• SAMOA ZACHODNIE, państwo na w. Oceanii,...