stan w płd.-wsch. części USA, uznawany tam za część Południa; pow. 109,2 tys. km2, 5,9 mln mieszk. (2004); stol. Nashville - 573 tys. mieszk. (2004), gł. m.: Memphis, Chattanooga, Knoxville, Clarksville; nazwa stanu poch. indiańskiego; T. graniczy z 8 stanami; na wschodzie T. wchodzący w skład Appalachów łańcuch gęsto zalesionych gór Great Smoky (najw. szczyt Clingsmans Dome, 2024 m), środkowa część rozdziela wyż. Cumberland i dolinę - Basen rz. T., zwaną ogrodem stanu; zachodnie krańce na często zalewanej równinie Missisipi; gł. rz. T., ob. uregulowana i zagospodarowana; klimat niemal podzwrotnikowy, we wsch. części przesycony wilgocią; średnie temp. 4-5°C (styczeń) i 25-28°C (lipiec-sierpień); roczny opad do 1300 mm; spore zalesienie (drzewostan gł. liściasty, ale w górach także iglasty bądź mieszany); Park Narodowy Great Smoky Mountains; T. weszło do Unii w 1796 r. jako 16. stan; 1861 po referendum secesja od Unii (jako ostatni stan przed wybuchem wojny domowej); do lat 30. T. było typowo rolniczym i zacofanym regionem Południa USA; ożywiony rozwój gosp.-przemysłowy przyniosła realizacja w ramach strategii New Deal, federalnego hydroenergetycznego programu TVA (Tennessee Valley Authority) na rz. T.; w czasie II woj. świat. badania z dziedziny fizyki jądr. w ośr. nuklearnym Oak Ridge; w gosp. T. dominuje przem. energetyczny; także przem. maszynowy, chem., elektroniczny, włókienniczo-odzieżowy, sprzętu transportowego (w tym samochodów), metali nieżelaznych, przetwórstwo żywności; bogate zasoby naturalne i ich eksploatacja, w tym kruszywo, węgiel kam., rudy cynku i miedzi (piryty), fosforyty, prod. aluminium, izotopów rozszczepialnych; rozwinięte rolnictwo, gł. uprawy bawełny, soi, tytoniu, kukurydzy i pszenicy, rybołówstwo słodkowodne, hodowla bydła i trzody chlewnej; transport gł. drogowy (sieć autostrad), kolej od 1842; gł. lotniska w Memphis i Nashville; rozwinięta turystyka i rekreacja; kilkanaście uniwersytetów; ze stanu T. tradycyjnie promieniuje muzyka ludowa i rozrywkowa stylu country (Opryland i Grand Ole Opry w Nashville, uznawanym za światową stolicę tej muzyki); w Memphis mieści się posiadłość Grace Mansion Elvisa Presleya z jego otaczanym kultem grobem.
- TENNESSEE, Tennessee River
- Tennessee, rzeka wAmeryce Pn., we...
- TENNESSEE RIVER, .