miasto na Pojezierzu Kujawskim, nad Zgłowiączką (woj. kujawsko-pomorskie, powiat włocławski); 4,6 tys. mieszk. (2002); siedziba gminy; cukrownia, produkcja mat. budowlanych. Ślady osadnictwa z epoki neolitu; prawa miejskie przed 1250, siedziba książąt kujawskich, 1228 (Konrad Mazowiecki), 1311, 1320 i 1435 miejsce układów z Krzyżakami; 1332-43 w rękach krzyżackich; w XVI i XVII w. ośr. handlu zbożem, podupadły po wojnach szwedzkich; od 1793 w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie Warszawskim, od 1815 w Król. Polskim; podczas okupacji hitler. getto. Kościoły z XIV w. (przebudowane), klasycystyczny ratusz z 1824 wg projektu H. Marconiego, domy z XIX w.
BRZEŚĆ KUJAWSKI
Miejscowości