miasto na Pojezierzu Chełmińskim, nad Jez. Chełmżyńskim (woj. kujawsko-pomorskie, powiat toruński), 15,3 tys. mieszk. (2002); siedziba gminy; węzeł kolejowy (od końca XIX w.) i drogowy; cukrownia (od 1882 - najw. wówczas w Europie), przem. galanteryjny, drzewny, mat. budowlanych. Ślady osadnictwa z okresu neolitu; dawny gród pomorski podarowany 1222 biskupowi misyjnemu Prus - Chrystianowi; prawa miejskie od 1251, odtąd do 1824 siedziba biskupstwa; od 1440 czł. antykrzyżackiego Związku Pruskiego, 1454 wróciła do Polski; w okresie zaborów w rękach Prus (przejściowo 1807-15 w Księstwie Warszawskim); kościoły św. Trójcy i św. Mikołaja z XIII-XIV w. (przebudowywane w XVII i XIX w.).
- Chełmża, burmistrz Chełmży,...