utworzone 1807 przez Napoleona I na mocy pokoju tylżyckiego; obejmowało ziemie polskie II i III zaboru pruskiego (bez Gdańska i obwodu białostockiego) oraz okręg nadnotecki i ziemię chełmińską; pierwotnie pow. ok. 104 tys. km2, 2,6 mln mieszkańców; 1809 powiększone (do 155 tys. km2 i 4,3 mln mieszkańców) o ziemie części zaboru austr. na mocy pokoju w Schönbrunn; monarchia konstytucyjna połączona unią personalną z Królestwem Saksonii (na tron powołano króla saskiego Fryderyka Augusta); formalnie niepodległe (własny sejm, rząd, wojsko, j. urzędowym był pol., a urzędy mogli sprawować tylko obywatele Księstwa). Obszar K.W. podzielono na departamenty (najpierw sześć, po 1809 dziesięć). W zakresie polityki zewn. podporządkowane Napoleonowi I; istotną rolę odgrywała armia pol. (rozbudowana w 1812 do 100 tys. żołnierzy) służąca w polityce europejskiej Francji; znaczną rolę odgrywał rezydujący w Warszawie przedstawiciel francuski, który miał prawo interpelacji. Stosunkowo małe i pozbawione tradycyjnych rynków rolnych K.W. przeżywało w całym okresie swego istnienia poważne kłopoty gospodarcze, spowodowane także koniecznością utrzymania dużej armii. Podejmowano próby intensyfikacji rolnictwa i rozwinięcia, dzięki polityce protekcjonistycznej, przemysłu. System napoleoński zmienił tradycyjne relacje państwa i kościoła, przeobrażając je w duchu laicyzacji życia publicznego; zasługą K.W. jest reforma szkolnictwa (powstanie Dyrekcji Edukacji Narodowej). Po klęsce moskiewskiej Napoleona I K.W. zajęły 1813 wojska ros., a 1815 zlikwidowano je na mocy decyzji kongresu wiedeńskiego. Z 5/6 terytorium utworzono Królestwo Polskie.
ŚWIDNIK, DZIAŁOSZYCE, PONIATOWSKI, ORDER VIRTUTI MILITARI, DEMBOWSKI Tadeusz, DZIAŁOSZYN, RACZYŃSKI, SEJM, SIERADZ, FRAMPOL
- księstwo, władca księstwa, czytać...
- Księstwo Warszawskie, państwo utworzone w...
- Sejm Księstwa Warszawskiego, najwyższy organ przedstawicielski...