miasto powiatowe w woj. opolskim, na Niz. Śląskiej (Równina Oleśnicka), nad rz. Stobrawą (dopływ Odry); początkowo posiadłość krzyżacka (Kreuzburg), prawa miejskie 1252-53; w XIV w. wcielony do Czech; dzielił polit. losy Śląska; w XVI-XVII w. ośrodek tkactwa; w 2. poł. XVII w. miejsce schronienia wygnanych z Polski arian, silny ośr. pol. ewangelicyzmu (A. Gdacius); od 1742 należał do Prus, mimo germanizacji okolice K. zachowały pol. charakter (nauka j. pol. w seminarium nauczycielskim w XIX w.), 1921 objęty plebiscytem, pozostał w granicach Niemiec, zniszczony podczas II woj. świat., od 1945 w Polsce; 26,5 tys. mieszk. (2002), przem. maszynowy, drzewny, materiałów bud., spoż.; węzeł kolejowy; Muzeum im. Jana Dzierżonia (poświęcone pszczelarstwu), kościół gotycki (XIV w., wnętrze i wieża przebudowane w XVIII w.), obwarowania miejskie (XV-XVI w.), barokowy ratusz i kamienice (XVIII w., rekonstrukcja 1926).
OPOLSKIE WOJEWÓDZTWO, GDACIUS
- POLSKA. NAUKA. POCZĄTKI, o działalności naukowej...