miasto powiatowe na Równinie Kościańskiej, nad kanałem Obry, woj. wielkopolskie; 24,1 tys. mieszk. (2002); przem. tytoniowy, cukrowniczy, mięsny, maszynowy, meblarski, chemiczny; sanatorium dla nerwowo chorych; węzeł kolejowy; prawa miejskie przed 1310, poszerzone 1400 przez Wł. Jagiełłę; od XV w. siedziba starostwa grodowego, drugie po Poznaniu m. województwa, słynące z wyrobu sukna eksportowanego XVI-XVIII w. nawet do Chin; 1655 i 1704 spalony podczas najazdu szwedzkiego; od 1793 w zaborze pruskim, dzielił losy polityczne Wielkopolski (1807-15 w Księstwie Warszawskim); od połowy XIX w. do 1975 m. powiatowe; udział mieszk. w powstaniu wielkopolskim (1918-19); podczas okupacji niem. włączony do Niemiec (wymordowanie ponad 500 pacjentów szpitala psychiatrycznego, wysiedlenia mieszk. do Gen. Guberni; zachowane kościoły gotyckie (parafialny i św. Ducha), mury miejskie z XIV/XV w.; kamienice z XVII/XIX w.; muzeum.
KOŚCIAN
Miejscowości