stan we wsch. części USA, nad zat. Chesapeake (O. Atlantycki); pow. 27,4 tys. km2, 4,9 mln mieszk. (1993); stol. Annapolis (od 1694); największe miasto Baltimore (tworzące ze stol. USA, Waszyngtonem, gigantyczny zespół miejski, w którym żyje ponad 80% ludności stanu); wysoko rozwinięty przem.: hutniczy, środków transportu (w tym lotniczy), elektroniczny, elektryczny, spoż., chem., samochodowy, stoczniowy; połów i przetwórstwo krabów i ostryg w zat. Chesapeake, rozdzielającej M.; tradycyjna uprawa tytoniu, kukurydzy, soi; warzywnictwo, sadownictwo, hodowla (gł. drobiu); b. dużą liczbę mieszk. zatrudniają organa adm. państwowej w Waszyngtonie. Pow. stanu M. jest nizinna, z silnie rozbudowaną linią brzegową zat. Ch., z estuariami licznych rzek (m.in. Potomac, stanowiący granicę ze stanem Wirginia, Susquehanna, Patuxent); płynąca na płn. rz. Youghiogheny należy do systemu wodnego Ohio; pow. wznosi się stopniami do pasm górskich (powyżej 1000 m) na płn.-zach., należących do Apallachów; lasy hikorowo-dębowe i sosnowe (2/5 pow.); klimat subtropikalny, na wybrzeżu morski (wilgotny), ze średnią temp. lata 24oC; zimy łagodne, bezśnieżne; w części zach. klimat kontynentalny umiarkowany. W okresie kolonizowania Ameryki, M. zamieszkiwali Indianie (m.in. plemię Irokezów), z którymi koloniści toczyli ciężkie walki; 1632 król ang. Karol I ofiarował terytorium M. Cecilowi Calvertowi, drugiemu lordowi Baltimore, którego młodszy brat, Leonard, założył 1634 pierwsze osiedle - St. Marys City (pierwsza stolica stanu); kolonia, tworzona przez katolickich lordów Baltimore gromadziła katolików, purytanów, dysydentów rel. z innych stanów (1649 uchwalono akt o tolerancji religijnej); 1788 jako siódmy ze stanów-założycieli M. ratyfikował konstytucję Unii; podczas bohaterskiej obrony Fortu McHenry przed Anglikami w wojnie 1812-14 F.C. Key napisał The Star-Spangled Banner - przyszły hymn USA; podczas wojny secesyjnej M. oficjalnie wystąpił po stronie Unii, ale ze względu na sympatię wielu mieszk. (i ich ochotniczy zaciąg do wojsk Południa) był praktycznie okupowany (obowiązywał stan wyjątkowy) przez wojska Unii, stając się terenem ciężkich walk, trzykrotnie atakowany przez wojska Konfederacji; rozwój stanu - po zmniejszeniu znaczenia upraw tytoniu - wiązał się z ośr. przemysłowym w Baltimore i agencjami rządowymi w Waszyngtonie; pomiędzy 1940 a 1980 liczba ludności M. wzrosła trzykrotnie.
- KOLUMBII DYSTRYKT, okręg stołeczny w...
- WILMINGTON, miasto w i port nad...
- CLANCY, Tom (ur. 1947)