miasto powiatowe w woj. świętokrzyskim, na Wyż. Sandomierskiej, nad rz. Opatówką; 6,9 tys. mieszk. (2002); znany od 1189, własność benedyktynów, później biskupów lubuskich; prawa miejskie od 1282; od XVI w. w rękach rodów magnackich Ostrogskich, Lubomirskich, Potockich; w XIV-XVI w. rozkwit rzemiosła; od XVI w. ośr. żydostwa (działalność znanych rabinów i cadyków, m.in. Jeheskiela Landau i Abrahama Jehoszuy Heszla zw. Apter); od 1795 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie Warszawskim, od 1815 w królestwie Polskim; utrata znaczenia; 1863–64 miejsce walk powstańców styczniowych; 1941–42 getto (ok. 10 tys. osób); zabytki: romańska kolegiata z XII w., zespół klasztorny Bernardynów z XVI-XVII w., renesansowa Brama Warszawska z XVI w., ruiny synagogi z XVII w., domy z XVI-XIX w., podziemia miejskie (365 m korytarze, 46 komór) udostępnione do zwiedzania; ośr. turystyki; sadowniczy zakład doświadczalny, drobny przem. m.in. odzieżowy (filia Wólczanki).
osada w woj. śląskim, powiat kłobucki.
osada w woj. wielkopolskim, powiat kępiński.
POLSKA. SZTUKA ROMAŃSKA, ZWIERZDOWSKI, JĘDRUSIE, SANDOMIERSKA WYŻYNA- opat, posiadłości opata,...
- OPATÓW CZĘSTOCHOWSKI, miejscowość w , powiat...
- opat, tytuł przełożonego...