kraina górska w Azji Środk., gł. w Tadżykistanie (Górnobadachszański Obwód Autonomiczny), częściowo w Chinach i Afganistanie; najwyższy szczyt: Pik Komunizma (7495 m); z P. odchodzą potężne łańcuchy górskie: Hindukusz, Karakorum i Kunlun; powstał w czasie fałdowania alpejskiego, na przełomie trzeciorzędu i czwartorzędu, w miejscu działania wcześniejszych fałdowań; masyw płd.-zach. zbudowany z bardzo odpornych, prekambryjskich skał metamorficznych i granitoidów paleozoicznych i mezozoicznych; część środkowa i płd.-wsch. (synklinorium) oraz płn. (antyklinorium) tworzą skały osadowe paleozoiczne i mezozoiczne; w P. wsch. doliny i kotliny są szerokie, mają płaskie dna, leżą na wys. 3500-4500 m, wznoszące się nad nimi góry sięgają 6000 m; występują tu formy polodowcowe; w P. zach. doliny są wąskie i głębokie, stoki gór pokrywają rumowiska skalne; klimat umiarkowany, kontynentalny, w cz. wsch. ostry i suchy (opady 75-100 mm), w zach. łagodniejszy i bardziej wilgotny (200-800 mm); bardzo duże dobowe i roczne amplitudy temperatur; gł. rz.: Piandż, Wachsz należą do dorzecza Amu-darii, a Kaszgar-Daria i Jarkend-daria zanikają na obszarze bezodpływowym pustyni Takla Makan; największe jezioro Kara-kul; linia wiecznego śniegu na wys. od 4400 do 5200 m; ok. 3 tys. lodowców o łącznej pow. ok. 8400 km2; piętra roślinne zróżnicowane, w części wsch. wysokogórska roślinność pustynna z łąkami na dnach dolin, w części zach. do 2500 m pustynie i półpustynie piołunowe, do 3800 m stepy górskie, do 4300 m łąki wysokogórskie; przez przełęcz Akbajtał na wys. 4655 m poprowadzono szosę Osz-Chorog; region alpinizmu; częste silne trzęsienia ziemi.
- Pamir, masyw górski wśrodkowej...
- wyżyna, przemierzać wyżynę,...
- Fergańska, Kotlina, śródgórska kotlina...