miasto powiatowe w woj. dolnośląskim, na Niz. Śląskiej nad Średzką Wodą (l. dopływ Odry); jedna z najstarszych osad dolnośląskich, ok. 1210 lokacja kolonistów niem. (pn. Neumarkt), 1235 ponowna lokacja - na tzw. prawie średzkim, zastosowanym następnie w wielu innych miastach pol.; ośr. browarniczy i tkacki; w XIII w. szpital dla trędowatych, w XVI - ośr. anabaptyzmu; kolejno w księstwach: wrocławskim, legnickim i świdnickim, od 1392 w państwie czeskim, od 1526 - w habsburskim, od 1742 - w pruskim; 8,8 tys. mieszk. (2002); przem. spoż., drzewny, wyrób konfekcji; późnoromański kośc. św. Andrzeja (XII/XIII w., liczne przebudowy), zespół klasztorny Franciszkanów i kościół św. Krzyża z przełom XIV i XV w., ratusz (pocz. XIV w., przebudowa ok. 1570), fragmenty zamku i murów miejskich; 1988 znaleziono skarb srebrnych i złotych przedmiotów i monet z XV w.
ŚRODA ŚLĄSKA
Miejscowości
ŚREDZKIE PRAWO, MAGDEBURSKIE PRAWO