autonomiczna republika w Gruzji, na obszarze Wielkiego Kaukazu; pow. 3,9 tys. km2; ok. 100 tys. mieszk., gł. Osetyjczyków i Gruzinów; stol. Cchinwali; od XVI w. dzieliła losy polit. Gruzji; IX 1990 proklamowała powstanie Radzieckiej Demokratycznej Republiki Osetii Płd., co spowodowało walki gruzińsko-osetyjskie; po ich wybuchu Gruzja anulowała autonomię, zaś Osetia proklamowała niepodległość oraz oficjalnie zadeklarowała wolę przystąpienia (wraz z Osetią Płn.) do Federacji Ros.; w wyniku mediacji B. Jelcyna latem 1992 zawarto rozejm, do Osetii Płd. wkroczyły siły pokojowe WNP i taki stan utrzymuje się do dzisiaj, przy rosnących naciskach Gruzji na opuszczenie przez wojska ros. terytorium Osetii; XI 2006 O.P. zorganizowała referendum w sprawie uzyskania niepodległości, nie zostało ono jednak uznane przez gruziński rząd centralny; V 2007 parlament gruziński powołał Tymczasową Administrację Osetii Południowej, na której czele stanął były premier (2001-03) nie uznawanego przez Tbilisi separatystycznego rządu – Dmitrij Sanakojew; gest ten pozytywnie odczytano na Zachodzie, jednak władze w Cchinwali nie tylko nie uznały władzy Sanakojewa, ale także zagroziły, że użyją siły do pozbycia się konkurencyjnego ośrodka władzy; VIII 2008 armia gruzińska wkroczyła na teren O. w celu pacyfikacji osetyjskich sił zbrojnych (w poprzedzających atak tygodniach dochodziło do częstej wymiany ognia między obiema stronami, a także zamachów na gruzińskich policjantów); z pomocą O. przyszła Rosja – zbrojne wkroczenie do Gruzji uznała za atak na tzw. rosyjskie siły pokojowe, tłumaczyła się też koniecznością ochrony własnych obywateli; władze O. oskarżają wojsko gruzińskie o zabicie ponad 1600 osób, w tym wielu cywili (używają nawet określenia ludobójstwo, a Rosja zapowiada skierowanie sprawy do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości); gruzińsko-rosyjskie porozumienie pokojowe formalnie przywracało status quo, jednak w parę dni po jego podpisaniu Rosja formalnie uznała niepodległość Osetii Południowej, w jej ślady poszła jedynie Nikaragua.
- SAAKASZWILI, Micheil (ur. 1968)
- GRUZJA, Sakartwelo, ang. Georgia,...