MALTUZJANIZM

kierunek ekonomiczno-demograficzny oparty na teorii Malthusa, głoszącej, że istnieje stała dysproporcja pomiędzy tempem przyrostu ludności i tempem przyrostu produkcji środków żywności niezbędnych do jej wyżywienia. Ta dysproporcja jest przyczyną nędzy, klęsk głodu, wzmożonej śmiertelności wśród najuboższych, bezrobocia i wojen - w efekcie tych czynników następuje okresowe zmniejszenie liczby ludności do stanu, w którym może się wyżywić. By uniknąć tak drastycznych doświadczeń, m. proponuje program "moralnej wstrzemięźliwości" obejmujący dobrowolny celibat i późne zawieranie związków małżeńskich, dzięki czemu ograniczony zostanie przyrost ludności. Masowe zastosowanie nowoczesnej techniki w rolnictwie z pocz. XX w. i spowolniony przyrost ludności w krajach bogatego Zachodu, spowodował odrzucenie teorii Malthusa, jednakże powiększające się obszary nędzy przy trwającej nieprzerwanie eksplozji demograficznej w Azji i Afryce skłoniły ekonomistów i demografów do ponownej analizy problemu ludnościowego; przyjęła ona formę neomaltuzjanizmu.