strefy uprzywilejowane w stosunku do obowiązującego prawa, dopuszczające np. handel wolny od ceł bądź inwestycje czy produkcję zwolnioną od opodatkowania; ich zalążkiem były średniowieczne przywileje nadawane miastom, np. prawo składu, monopolu na handel solą, winem itp.; w pocz. XVIII w. strefy nabrały charakteru zbliżonego do współczesnego, m.in. 1705 strefę wolnego handlu ustanowiła W. Brytania na Gibraltarze, później w Hongkongu i Singapurze; dotyczyły one gł. składowania towarów i handlowania nimi bez opłat celnych; po II woj. świat. inwestorzy zaczęli poszukiwać obszarów, gdzie opłacalność produkcji byłaby wyższa niż we własnym kraju ze względu na system podatkowy i koszty robocizny, co pociągnęło za sobą powstanie specjalnych stref ekon. zwł. w krajach Dalekiego Wschodu, m.in. na Tajwanie, Filipinach, w Korei Płd., ob. w Chinach; do poł. lat 90. na świecie powstało kilkaset takich stref, gł. na obszarze Azji, obu Ameryk i w Europie; po rozpadzie komunizmu państwa Europy Środk.-Wschodniej upatrywały w nich sposobu na ożywienie swoich gospodarek i ściągnięcie kapitałów zagr.; w Polsce warunki prawne do tworzenia s.s.e. powstały w połowie lat 90., do 2001 powstało 13 stref (kamiennogórska, katowicka, kostrzyńsko-słubicka, krakowska - park technologiczny, legnicka, mielecka Euro-Park, łódzka, słupska, starachowicka, suwalska, tczewska, warmińsko-mazurska, żarnowiecka); ulokowało się w nich ok. 700 inwestorów (m.in. General Motors - Opel, Delphi, Isuzu, Volkswagen, Flextronics, Motorola), tworząc rynek pracy dla ok. 40 tys. osób; inwestowaniu w s.s.e. towarzyszą rozmaite ulgi, np. w postaci całkowitego zwolnienia z podatków przez pierwsze 10 lat działalności czy prawo swobodnego transferu zysków za granicę; ponieważ istnienie s.s.e. stoi w kolizji z równością konkurencji i podmiotów gospodarczych, szereg wysoko rozwiniętych państw (m.in. kraje UE) wprowadziło zakaz tworzenia specjalnych stref ekon., które powinny być całkowicie zlikwidowane do 2017; w okresie przejściowym (od 2001) na mocy przepisów unijnych pomoc publiczna nie może przekroczyć połowy wartości inwestycji, bądź 65% w małych przedsiębiorstwach; wobec starań Polski o wejście do UE (a równocześnie zaciągniętych wcześniej zobowiązań wobec firm, które w Polsce zainwestowały) przedmiot negocjacji z Komisją Europejską; w ostateczności 2002 ustalono, iż wszystkie małe firmy (zatrudniające do 50 osób, z obrotem rocznym do 7 mln euro) utrzymają posiadane ulgi do 2011 (o sześć lat krócej niż obiecywała pol. ustawa z 1994), pozostałym natomiast podniesiono pułap pomocy z dopuszczalnych w Unii 50%, do wys. 75% wartości inwestycji (też do roku 2011, w którym to Unia planuje gruntowną reformę systemu pomocy publicznej).
- Hajnan, wyspa na M. Południowochińskim,...