teoria dependencji
teoria w międzynarodowych stosunkach gospodarczych wyjaśniająca, w jaki sposób szybki wzrost gospodarczy państw wysoko uprzemysłowionych utrudnia rozwój państw rozwijających się; sformułowana przez I. Wallersteina w 2. połowie lat 50. XX w. na bazie hipotezy R. Prebischa i H. Singera (opublikowali oni swoje prace niezależnie), później zmodyfikowali ją A. Gunder Frank oraz P. Baran; w pierwotnej wersji przyczyn ciągle rosnącego zapóźnienia gospodarczego państw rozwijających się należy szukać w ograniczeniach strukturalnych – międzynarodowy podział pracy w systemie gospodarki światowej umożliwia krajom eksportującym dobra przetworzone na czerpanie znacznych korzyści z wymiany handlowej (znaczną część ceny tworzy tzw. wartość dodana), natomiast państwa eksportujące surowce czerpią coraz mniejsze korzyści (ceny surowców są niższe od cen towarów przetworzonych, które importują) i są coraz bardziej uzależnione od państw wysoko rozwiniętych (to one kształtują ceny na rynkach światowych); w zmodyfikowanej wersji bierze się pod uwagę również czynniki historyczne – zależność jest dodatkowym ubocznym efektem kolonizacji (imperia traktowały kolonie jako zaplecze surowcowe i chłonne rynki zbytu, co mimo zniesienia zależności politycznej nie uległo zmianie).
- DOMINA TEORIA, teoria głosząca, że...
- TEORIA NAUKOWA, zespół uporządkowanych...
- PSYCHOFIZYCZNY PARALELIZM, teoria filozoficzna zakładająca...