(1875-1964)
rzeźbiarz, także malarz, jeden z najwybitniejszych artystów polskich XX w.; studia w krakowskiej szkole Sztuk Pięknych; 1904-09 prof. Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie; 1914-22 pobyt w Londynie i Paryżu; od 1923 prof. ASP w Krakowie, od 1955 prof. Akademii w Warszawie, od 1959 PWSSP we Wrocławiu. W czasie II woj. świat. więzień Oświęcimia. Jego wczesne prace nawiązują formalnie do impresjonizmu (Portret H. Szczyglińskiego); później tworzy kompozycje symboliczne (Tchnienie, Jarzmo, Fatum), w których wyraża odczucia lęku, zagrożenia, samotności, także portrety (L. Solskiego, K. Kamińskiego) oraz cykl Kobiet brzemiennych, oddając w nim nastrój oczekiwania macierzyństwa. Grobowiec Bolesława Śmiałego i Autoportret - dzieła powstałe w Paryżu - świadczą o zbliżeniu się D. do kubizmu. W latach 30. tworzy liczne rzeźby portretowe i rel., pomnik J. Dietla oraz cykl drewnianych lub uformowanych w gipsie i polichromowanych Głów wawelskich, nawiązujące do wystroju stropu Sali Poselskiej na Wawelu (podobizny wielkich Polaków). Po II woj. świat. powstały monumentalne pomniki: Czynu Powstańczego na Górze św. Anny, Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej w Olsztynie, projekt pomnika Powstańców Warszawskich; D. powrócił też w latach powojennych do cyklu Głów wawelskich i zajął się malarstwem (Umierający amarylis, cykle Oświęcim, Kaktusy, Baby nieborowskie, Człowiek w przestrzeni). Muzeum D. mieści się w pałacu Królikarnia w Warszawie.
- Dunikowski Xawery, (1875-1964)
- KSAWERY, Przydomek św. Franciszka,...
- ANTOINE, właśc. Antoni Cierplikowski...