(hist.)
ustalone wg określonych reguł oznaki osób, rodzin, korporacji, miast, państw; pierwotnie znaki umieszczane na chorągwiach, a od XII w. także na różnych częściach uzbrojenia, pozwalające odróżnić oddziały i pojedynczych rycerzy; w Europie znane już w latach 40. XII w. (najwcześniej w Anglii); od XIII w. dziedziczne; w Polsce - oprócz wzorów zachodnich - czynnikami wpływającymi na rozwój h. były osobiste znaki własnościowo-rozpoznawcze na pieczęciach; dziedziczne od przełomu XIII/XIV w. Przyjęte przez rycerstwo h. stały się symbolem jego uprzywilejowanego stanowego charakteru; h. państwowe wywodzą się od h. panującego. Gł. elementy h. to tarcza z godłem i hełm z klejnotem szlacheckim, barwione tzw. tynkturami; w heraldyce pol. najliczniejszą grupę stanowią h. wywodzące się ze znaków rozpoznawczych, które z czasem przybrały kształty przedmiotów heraldycznych, umieszczanych w polach tarcz (tzw. h. mówiące); pol. heraldyce właściwe są znamiona słuchowe - zawołania.