zainspirowane powstaniem wielkopol. miały zademonstrować wolę Górnoślązaków przyłączenia do Polski. Już na pocz. 1919 powstała tu Polska Organizacja Wojskowa, przygotowując walki o Śląsk. Zaognił sytuację terror niemiecki; 1. powstanie wybuchło 16/17 VIII 1919 na skutek masakry górników w kopalni "Mysłowice". Objęło większość okręgu przemysłowego, pow. pszczyński i rybnicki. Zdobyło duży odzew w społeczeństwie Polski, jednak wobec złej ogólnej sytuacji kraju nie uzyskało poparcia rządu pol. Po 7 dniach zostało stłumione; 2. powstanie wybuchło 19/20 VIII 1920 w chwili zagrożenia Polski przez Armię Czerwoną i z obawy przed przyłączeniem w tym momencie siłą Śląska do Niemiec (mimo sprawowania już władzy na terenie plebiscytowym przez Komisję Międzysojuszniczą). Bezpośrednią przyczyną wybuchu stało się zamordowanie polskiego lekarza i zdemolowanie Pol. Komisariatu Plebiscytowego, redakcji pol. gazet i pol. sklepów. Doraźnym celem jego była samoobrona ludności pol. przed terrorem niem., a zwł. usunięcie policji niem. z terenu plebiscytowego. Faktycznie miało być tylko demonstracją zbrojną. Objęło większość Górnego Śląska, jednak nie opanowało większych miast. Zakończone 25 VIII, z chwilą rozwiązania przez Komisję Międzysojuszniczą policji niem. oraz powołania mieszanej pol.-niem. policji plebiscytowej; 3. powstanie wybuchło 2/3 V 1921 w proteście przeciw planom niekorzystnego dla Polski podziału Śląska po plebiscycie. Przywódcą był W. Korfanty. Powstańcy w liczbie ok. 50 tys. ludzi opanowali większość terenu plebiscytowego aż po Odrę, jednak ze względu na obecność wojsk alianckich bez większych miast okręgu przemysłowego. Na wyzwolonych terenach zaczęła działać polska Naczelna Władza z W. Korfantym jako dyktatorem. Głośne walki o Górę św. Anny (21 V-4 VI 1921). Pod naciskiem wojsk alianckich 5 VIII 1921 zawarto rozejm. Skutkiem powstania był korzystniejszy dla Polski podział Górnego Śląska.
- POWSTANIA ŚLĄSKIE 1919-21, miały za cel przyłączenie...
- BYTOM, miasto na prawach powiatu...