Joseph (1805-44)
założyciel i pierwszy przywódca mormonów (Kościół Jezusa Chrystusa Świętych Dnia Ostatniego); 21 IX (symboliczna data przesilenia jesiennego) 1828 miał doznać objawienia; ukazał mu się anioł Moroni wskazując, że opodal Palmyry (stan Nowy Jork) ukryta została święta księga, wyryta egipskimi hieroglifami na złotych tabliczkach oraz klucz do jej odczytania, w postaci kamieni urim i tummim; Smith w ukryciu przetłumaczył księgę, której pierwsze wydanie pt. Księga Mormona ukazało się 1830; odtąd - w przewidywaniu rychłego nadejścia Pana - S. poświęcił się organizowaniu swego Kościoła, zakładając w Kirtland (stan Ohio) - gdzie miało powstać Nowe Jerusalem - sklep, młyn, bank i drukarnię; jednocześnie zaczął chrzcić swoich zwolenników, których liczne wspólnoty powstały we wsch. stanach; 1838 po bankructwie swego banku S. dołączył do wspólnoty w Nauvoo (stan Illinois), gdzie przeżył drugą wizję, mocą której wprowadził poligamię (zabronioną przez władze państwowe); wzrost znaczenia wspólnot mormońskich, ich harmonijny rozwój, także ekonomiczny wzbudził zazdrość, powodując prześladowania; 1844 S. wysunął swoją kandydaturę do fotela prezydenckiego; oskarżony przez gubernatora stanu Illinois o namawianie do poligamii i jej praktykowanie, został wraz z bratem aresztowany i za milczącym przyzwoleniem władz zlinczowany; przez wspólnoty mormonów uznany za męczennika za wiarę.