ruch polit. zapoczątkowany w końcu XIX w., zmierzający do wzmocnienia świadomości nar. Żydów i utworzenia państwa żyd. w Palestynie, był reakcją na pogromy, nacjonalizm i antysemityzm; inicjatorem s. był wiedeński dziennikarz T. Herzl, autor książki Der Judenstaat (Państwo żydowskie, 1896). Pocz. zorganizowanego ruchu stał się I Kongres Syjonistyczny w Bazylei (29-31 VIII 1897), na którym przyjęto program; silne poparcie ruch syjonistyczny uzyskał w krajach Europy Środk.-Wsch., a zwł. w Rosji i Rumunii; od 1881 zaczęło się rozwijać osadnictwo Żydów w Palestynie (w 1939 Żydzi stanowili 30% ludności Palestyny). Rezultatem poparcia wielu Żydów dla tej idei jest niepodległe państwo Izrael odbudowane po 2000 lat w 1948.
- SYJONIZM, ideologia i związany...
- syjonizm, żyd. ruch, początkowo...
- ZAMBROWSKI, Roman (1909-77)