(ros. opricz = oprócz, oddzielnie) termin używany w dwu znaczeniach: 1. wydzielony 1565 obszar Rosji (obejmujący m.in. Wołogdę, Suzdal, Możajsk, Kozielsk), z którego usunięto bojarów i bogatszą szlachtę, oddając go we władanie wywodzącym się z ubogiej szlachty oprycznikom; o. posiadała odrębny dwór i armię, a oprycznicy w sposób brutalny rozprawiali się z rzeczywistymi i domniemanymi przeciwnikami cara (po zdobyciu 1570 Nowogrodu Wielkiego zabito 25 tys. jego mieszkańców); 1572 o. rozwiązano. 2. polityka wewnętrzna Iwana IV Groźnego w latach 1565-72.
ZIEMSZCZINA, ALEKSANDROW