Szlisselburska twierdza
od 1702 nazwa twierdzy rozbudowanej przez Piotra I Wielkiego; wzniesiona 1323 u wypływu Newy z jez. Ładoga przez nowogrodzian pn. Orieszek, 1611-1702 opanowana przez Szwedów jako Nöteborg; od 1730 do II 1917 więzienie polit., gdzie m.in. zmarli W. Łukasiński i L. Waryński; od 1928 muzeum; podczas II woj. świat. zniszczona; odbudowana; ob. oddział Muzeum Historii Petersburga.
PETROKREPOST', ŁUKASIŃSKI, JANOWICZ, SZLISSELBURSKA TWIERDZA
- Szlisselburg, (Schluesselburg)
- Łukasiński Walerian, (1786-1868)