w Kolumbii, oddalonej od centrów życia kulturalnego kolonii hiszp. w Ameryce Łac. (Lima, Quito, Miasto Meksyk czy Hawana), życie literackie rozwinęło się dopiero po uzyskaniu niepodległości (1819), wraz z romantyzmem, którego najw. przedstawicielem był poeta R. Pombo (1833-1912), piewca przyrody amer., autor ponad 400 wierszy, a także bajek i opowiadań wierszem, niekiedy o wydźwięku antyreligijnym. Elementy romantyzmu i kostumbryzmu łączy J. Isaacs (1837-1895), autor do dziś czytanego romansu María. W XIX w. rozwinęła się filologia, której przedstawicielami są E.J. Cuervo (1844-1911) i M.A. Caro (1843-1909), autor doskonałych przekładów z łaciny. Najw. dziełem realizmu w l.k. jest powieść Wir (1924) J.E. Rivery, opis życia zbieraczy kauczuku w "zielonym piekle" Amazonii; po ten sam temat sięgnął C. Uribe Piedrahita w powieści Toa (1933), życie górników w kopalniach złota opisał J.A. Osorio Lizarro w El hombre bajo la tierra (1944). Poza granicami Kolumbii w tym okresie popularność zdobyły powieści E. Caballero Calderona. J. Zalamea napisał jedną z pierwszych powieści-pamfletów o dyktaturze w Ameryce Łac. El gran Burundun Burunda ha muerto (1952). Nurt realizmu magicznego reprezentuje twórczość najbardziej znanego na świecie pisarza kolumbijskiego G. Garcíi Marqueza. Coraz większym uznaniem cieszy się poezja i proza A. Mutisa (ur. 1923), który bohaterem jednego ze swoich utworów (Fragmento) uczynił Polaka, emigranta, uczestnika walk o wyzwolenie Ameryki Łacińskiej.
- WENEZUELA, państwo w płn. części...