prąd ideowy, literacki i artystyczny dominujący w Europie w przybliżeniu między Rewolucją Francuską a Wiosną Ludów (w Polsce datowany na czas nieco późniejszy: od 1822, kiedy wydano Ballady i romanse A. Mickiewicza, do powstania styczniowego); kierunek ukształtowany w atmosferze ruchów wolnościowych, nawiązujących do ideałów Rewolucji Francuskiej, wyrastający z przewartościowania podstawowych założeń światopoglądu oświecenia; do gł. cech r. zalicza się: postawę buntu przeciw skostniałym normom (społecznym, etycznym, estetycznym), przekonanie o nieuchronności konfliktu jednostki ze światem, indywidualizm, podkreślenie roli świadomej woli człowieka, uznanie wyższości ducha nad materią i uczucia nad rozumem, pojmowanie natury jako żyjącej i czującej całości, pojawienie się historyzmu w pojmowaniu biegu dziejów, gloryfikacja roli poszczególnych narodów (mesjanizm polski), sięgnięcie do ludowości i nobilitacja kultury ludowej, nawiązanie do średniowiecza i baroku, poszukiwanie tajemnicy, elementów magicznych i nadnaturalnych, fascynacja Wschodem, opieranie się w twórczości na intuicji, natchnieniu, wyobraźni; podstawę estetyki romantycznej stanowił kreacjonizm i symbolizm.
GROTTGER, MARIS, ZAKRZEWSKI, POEMAT, SCHMITT, ERBEN Karel Jaromir, PREŠEREN, MAZZINI, NIEMIECKA SZTUKA, RAFFI