Thomas (1875-1955)
brat Heinricha, ojciec Klausa; pisarz niemiecki, jeden z najwybitniejszych prozaików XX wieku; urodził się w Lubece w rodzinie zamożnego kupca, której tradycja - zamknięta także w bogatym domowym archiwum - stała się, obok powieści braci Goncourtów Renée Mauperin - inspiracją debiutanckiego dzieła M.: Rodziny Buddenbrooków, które pierwotnie miało być pogodnym opowiadaniem napisanym z okazji domowego święta, a po latach przyniosło pisarzowi literacką nagrodę Nobla (1929), wynosząc go już w młodości na wyżyny literackiej sławy. Z wnikliwością zdumiewającą u 25-letniego człowieka M. portretuje losy mieszczańskiej Lubeki na przykładzie jednej rodziny, która po okresie wielkiego rozkwitu poczyna przeżywać swój upadek, nie potrafiąc zaakceptować coraz bardziej brutalnych praw ekonomii, zakłamania obyczajowego, rozpadu tradycyjnych więzi zastępowanych albo pruskim drylem, albo wspólnotą interesów. Ów upadek materialny jest zarazem procesem duchowej sublimacji, "dorastania" do wyższych wartości, narodzinami artysty. M. był wielkim znawcą muzyki, która w jego utworach pełni niemal rolę jednego z pierwszoplanowych bohaterów (tak było m.in. ze spajającym Buddenbrooków motywem Wagnerowskiego Pierścienia Nibelungów). Nader często gł. bohaterem twórczości M. był artysta, wyobcowany z "normalnego" świata, dystansujący się wobec jego norm i jego pozorów; w jednej z najgłośniejszych nowel M. Śmierć w Wenecji prototypem gł. bohatera, pisarza Aschenbacha, jest G. Mahler; w scenerii umierającego powoli legendarnego miasta odnajduje u schyłku życia pierwsze, prawdziwie głębokie uczucie do pięknego, młodego Polaka. Nad kolejną swą książką, Czarodziejską górą, M. pracował wiele lat, ale też powieść ta jest zaliczana do arcydzieł literatury światowej. Dokonał w niej konfrontacji przynajmniej dwóch postaw: włoski literat Settembrini reprezentuje tu ideologię burżuazyjnej demokracji, która wyrasta wprawdzie z wielkich, humanistycznych tradycji, niemniej nie potrafi wyzwolić się z przeczucia własnej klęski, przeciwstawić się powolnemu umieraniu i anachronizmowi; wychowanek jezuitów Naphta to zwolennik siły, bezwzględnego kultu dla autorytetu; gł. bohater powieści, Hans Castorp, dokonuje heroicznego aktu odrzucenia obydwu postaci ideologii, w czym dopatrywano się słusznie ostrzeżenia Niemców zarówno przed zalążkiem bezwładu tkwiącym w weimarskim ładzie, jak też przed narastającą akceptacją dyktatury i kultem "wodza". Z kolei w powieści Lotta w Weimarze, nawiązującej do dzieła i biografii Goethego, stara się M. wskrzesić ducha Niemiec "prawdziwych", tego, z którego powstawały wielkie dzieła i wieczne wartości, ważne dla całej ludzkości. Przebywając od 1933 na emigracji, najpierw w Szwajcarii, a potem w USA, zrealizował młodzieńczy zamysł powieściowego rozwinięcia legendy o doktorze Fauście. Tak powstał Doktor Faustus - w generalnym wymiarze powieść o zagładzie sztuki w narodzie poddanym tyranii, dyktaturze, przemocy i wojnie. Pisarz odmówił powrotu do Niemiec po zakończeniu II woj. świat., pozostając do końca życia w Ameryce. Z ostatniego okresu pochodzą powieści inspirowane motywami znanymi literaturze średniowiecznej: Wybraniec (oparty na eposie Gregorius H. von Aue) oraz Wyznania hochsztaplera Feliksa Krulla, rozwijające manichejskie problemy Dobra i Zła. M. był także wielkim eseistą, autorem studiów o literaturze niem. i europejskiej, a także tomów wspomnieniowych (Leiden an Deutschland, Jak powstał "Doktor Faustus").
ROTARY CLUB, DAVOS, NIEMIECKA LITERATURA, PARODIA, FAUST Johannes