(ros. - własnoręczne wydawnictwo) nazwa nielegalnych i półlegalnych publikacji, wychodzących poza zasięgiem cenzury; pojawiły się w ZSRR już w latach 50. i 60., w znacznej ilości - w latach 70.; znajdowały odbiór gł. w kręgach intelektualnych; obejmowały teksty literackie i publicystyczne, piosenki, dokumenty - w formie powielanej, maszynopisowej, zapisu magnetofonowego, fotokopii; rozprzestrzeniły się na inne kraje realnego socjalizmu; w Polsce znane jako .
SINIAWSKI, , DRUGI OBIEG WYDAWNICZY, TATARKA, WYSOCKI, DYSYDENCI, GRUSA, STUS