WAYANG

najsławniejsza forma widowiskowa w Azji Płd.-Wsch.; powstała w X w. na Jawie (związana z przedhinduistycznym kultem przodków), rozpowszechniona na całym Archipelagu Malajskim; gł. wątki i postaci czerpie obecnie z mitów wedyjskich; w. purwa (wayang = cień, widowisko; purwa = starożytny) do dziś zachował funkcję pośrednika między człowiekiem a światem pozazmysłowym; inne formy w. zaczęły pełnić funkcje rozrywkowe; w. kulit (kulit = skóra) to odmiana lalkowego teatru cieni, figurki wykonane z perforowanej bawolej skóry naciągniętej na szkielet z rogu lub drewna (twarz ukazana z profilu, tułów w półobrocie) z ruchomymi barkami i łokciami, poruszanymi 2 drewnianymi pałeczkami; każde wycięcie, kolor, ornament itd. - jest od dawna skodyfikowane i ma określone znaczenie symboliczne; mistrzem ceremonii jest dalang - narrator, dyrygent muzyków (a niekiedy akompaniator, uderzający stopami w instrumenty perkusyjne) i animator lalek, których w spektaklu trwającym od godz. 21 do 6 rano występować powinno 144; przedstawienia ukazują epizody z i Mahabharaty ułożone w cykle; mężczyźni siedzą za dalangiem, kobiety - przed ekranem (widzą tylko cienie); w. gedok - młodsza odmiana w., opowiadająca wydarzenia z okresu podboju Jawy przez islam; w. golek - obecnie najpopularniejsza odmiana w., z pełnoplastycznymi lalkami (golek = wypukły), odgrywana jest bez ekranu, drewniane - kunsztownie rzeźbione figurki ubrane są we wspaniałe szaty, pod którymi ukryta jest ręka animatora; w. kelitik (kelitik = drobny) - drewniane, ale płaskie figurki ze skórzanymi rękami; wayang wong (człowiek) to teatr żywego aktora, oparty gł. na akrobatycznych tańcach; we wszystkich odmianach w. istotną funkcję pełni muzyka wykonywana przez gamelan (zespół instrumentów perkusyjnych, uzupełnianych szarpanymi i dętymi); charakter kultowy w. w najczystszej formie przetrwał na Bali, gdzie rytualne przedstawienia wykonywane są na terenie świątyń.

• TEATR CIENI, odmiana , które poruszane...
• TEATR LALEK, rodzaj teatru, w którym...