kultura Majów rozwijała się w dwóch fazach: pierwsza klasyczna - lata 300-900 - oraz druga faza od 1000 do zajęcia Jukatanu przez Hiszpanów; każda z tych faz miała okres szczytowego rozwoju, w pierwszej były to lata 730-900, w drugiej - 1000-1200. Sztuka Majów miała ścisły związek z religią (podobnie jak twórczość innych ludów Ameryki) i kultem sił przyrody; Majowie skorzystali z pewnych zdobyczy wcześniejszych cywilizacji, zwł. Olmeków, i udoskonalili je (kalendarz, pismo hieroglificzne, sklepienie pozorne). ARCHITEKTURA: w okresie klasycznym kultury Majów powstały na obszarze centralnym wielkie ośr. miejskie (Palenque, Piedras Negras, Yaxchilán, Bonampak, Tikal, Quirigua, Copán); charakterystycznymi budowlami były w tych miastach piramidy schodkowe, o ściętych wierzchołkach, na które prowadziły rampy, ze świątynią na platformie szczytowej (z małymi celami, o b. grubych murach); piramidy symbolizowały święte góry. W miastach Majów znajdowały się też zespoły kultowe i pałacowe budowane wokół rozległych dziedzińców, obserwatoria astronomiczne, łaźnie, łuki triumfalne, boiska do gry w pelotę; pałace i domy mieszkalne były często kilkukondygnacyjne, posiadały małe pomieszczenia usytuowane w rzędach (sklepienia pozorne nie pozwoliły przekrywać większych rozpiętości). Budowle były bogato zdobione dekoracjami rzeźbiarskimi. Z czasem architektura Majów uległa dużemu zróżnicowaniu, wykształciły się różne style; pięknem wyróżnia się Chichén Itzá (XI-XIII w., tzw. styl Majów-Tolteków), z charakterystycznymi salami kolumnowymi, blankowymi dekoracjami dachów, spiralnymi kolumnami, rzeźbami pierzastego węża i maszkaronami boga deszczu. RZEŹBA: w ośr. obszaru centralnego (Tikal, Copán, Uaxactún, Bonampak, Palenque) rzeźba występuje na płaszczyznach ścian budowli, w nadprożach, na stelach, ale jest autonomicznym dziełem sztuki, na Jukatanie zaś jest podporządkowana architekturze. Rzeźba klasyczna jest zasadniczo religijna, podstawowymi motywami są wizerunki bóstw lub symbolizujące je formy abstrakcyjne, przede wszystkim przedstawienia boga Chaca; są też wizerunki kapłanów i władców (zwł. na stelach) oraz wysokiej rangi wojowników; płaskorzeźby wykonywano w kamieniu lub stiuku, np. głowa ze stiuku pochodząca ze ściany świątyni w Palenque; tzw. Kamień z Madrytu - część tronu z Palenque, relief przedstawiający półnagiego mężczyznę, znakomicie oddający giętkość ciała; Dysk z Chincultic (590), z wyobrażeniem mężczyzny grającego w pelotę; Głowa kapłana z Kobah. MALARSTWO: Majowie zdobili budowle malarstwem ściennym, ale niewiele jego przykładów zachowało się do naszych czasów; zachowane we fragmentach freski (Uaxactún, Bonampak, Chacmultún, Mulchic, Chichén Itzá) przedstawiają pałacowe uroczystości, bitwy, sądy, składanie krwawych ofiar z jeńców; freski z Tulum i Santa Rita przedstawiają bóstwa i religijne rytuały. Malarze Majów nie znali perspektywy ani światłocienia; ujmowali twarze i nogi zawsze z profilu, resztę ciała en face lub w skręcie. Najcenniejsze jest malowidło w świątyni Bonampak, z 2. poł. VIII w. (zachowało się w najlepszym stanie, jest bowiem ukryte w komorach świątyni), odkryte w 1946, przedstawiające ceremonię przygotowania do bitwy, samą bitwę (b. dynamicznie), ofiarę i taniec rytualny w podzięce za zwycięstwo; rysowane wprawną kreską postacie są naturalnej wielkości, barwione farbami roślinnymi i mineralnymi, kontury retuszowane; znajdują się na nich kobiety (dowód, że brały udział w obrzędach rytualnych), instrumenty muzyczne, maski. CERAMIKA: charakterystyczny przejaw twórczości artyst. Majów; formowana była ręcznie; do codziennego użytku prosta, bez dekoracji; naczynia na użytek arystokracji posiadają delikatne formy, zdobione są polichromią (starsze przedstawiają symbole - rośliny i postacie zwierząt, poźniejsze malowidła na ceramice skłoniły się w stronę naturalizmu i tematów świeckich, np. wędrujący kupcy, możni przyjmujący dary, wojownicy). Zabytki ceramiki (także liczne figurki) znaleziono w wielu miejscach, gł. w Jaina i Palenque. Największe zbiory dzieł sztuki Majów znajdują się w narodowym Muzeum Antropologii w m. Meksyk.
MEKSYKAŃSKA SZTUKA, PREKOLUMBIJSKA SZTUKA, TIKAL
- PREKOLUMBIJSKA SZTUKA, sztuka ludów zamieszkujących...
- NIEMIECKA SZTUKA, sztuka rozwijająca się...
- SZTUKA ZIEMI, land art