malarskie przedstawienie w różnych technikach wszelkiego rodzaju przedmiotów, przeważnie użytkowych (np. naczyń kuchennych i stołowych) ożywionych często owocami, kwiatami, motylami, muszlami itp., artyst. skomponowanych w grupy dające możliwości efektownych zestawień kolorystycznych i gry świateł; niekiedy zestawione ze sobą przedmioty mają znaczenie symboliczne, pod pozorem realistycznych przedstawień kryją się treści moralizatorskie i aluzje do idei religijnych (motywy czaszki, klepsydry, świece, lustra). M.n. jest jednym z najczęściej występujących motywów w sztukach plastycznych od antyku do czasów współczesnych: w staroż. malarstwie egipskim, hellenistycznym i rzymskim (zwł. pompejańskim) m.n. występują we freskach, mozaikach, reliefach. W średniowieczu i renesansie m.n. łączyła się ze scenami figuralnymi i często miała znaczenie symboliczne (J. van Eyck, A. Dürer, W. Stwosz). Za najstarszą samodzielną m.n. uchodzi obraz Kuropatwa i żelazne rękawice J. de Barbari z 1504 (Alte Pinakothek, Monachium). Najpełniej ten gatunek malarstwa rozwinął się we Flandrii i Holandii w XVII w. (F. Snyders, J.B. Weenix, J. Fyt, P. Potter, P. i W. Claesz, J.D. de Heem); na obrazach pojawiły się wnętrza kuchni, stoły śniadaniowe, trofea myśliwskie, najprzeróżniejsze kwiaty i owoce. Od XVII w. m.n. tworzono w Hiszpanii (F. de Zurbarán, J. Sanchez Cotan), rzadziej we Włoszech (Carravaggio); w. XVIII występowały w dworskim malarstwie franc. (J.B. Oudry, F. Desportes); w XIX w. wzrost zainteresowania m.n. w wielu krajach wiązał się z rozwojem malarstwa realistycznego; w 2. poł. XIX w. i w XX w. m.n. są tematem podejmowanym przez większość artystów, włączone są też we wszelkie malarskie eksperymenty awangardy (malowała je m.in. większość impresjonistów, P. Cézanne, L. Corinth, P. Picasso, G. Braque, J. Gris, G. Morandi; w Polsce m.in. W. Ślewiński, A. Nacht-Samborski, E. Eibisch, J. Cybis, A. Pronaszko, W. Taranczewski).
NOWOSIELSKI, FYT Jan, ZURBARÁN, MALARSTWO, KARPIŃSKI, LA FARGE, EIBISCH Eugeniusz, KOTARBIŃSKI, KOWARSKI, JAREMA
- martwa natura, jeden znajpopularniejszych...
- CLAESZ Pieter, (1596 lub 1597-1661)
- BARBARI Jacopo de, w Niemczech zw. Jakob...