Reklama

-modernistyczne eseje Z psychologii jednostki twórczej

(1892) przyniosły mu rozgłos i kontakty w środowisku skandalizującej cyganerii Berlina, dla której zostawił redakcję "Gazety Robotniczej". Od 1898 r. w Krakowie, redaktor

"Życia" (do upadku pisma w 1900), wraz z bohemą krakowską epatował skandalizującym trybem życia i twórczością o tematyce erotycznej. Wyznawca i propagator ekspresjonizmu oraz hasła "sztuka dla sztuki". Poglądy wyraził w manifeście Confiteor (1899) i zbiorze artykułów Na drogach Duszy (1900). Tragizm ludzkiej natury wg P. wynika z antagonizmu duszy i mózgu. Cel sztuki to poznanie duszy poprzez sfery nie podlegające kontroli świadomości, czyli seks i patologię. Tematem twórczości często jest erotyka ujmowana w aspekcie patologicznych stanów psychicznych. Przykładem są poematy prozą, m.in. Z cyklu Wigilii (1899), Androgyne (1900). Dużą popularnością cieszyły się powieści, m.in. trylogia o podkładzie autobiograficznym Homo sapiens (1895-96), Synowie ziemi (1904-11) i Krzyk (1917), przedstawiające konflikt jednostki twórczej z siłami destrukcyjnymi otoczenia, wyrażany monologiem wewn. Konflikt między erotyką a normami etycznymi jest tematem cyklu dramatów P. Taniec miłości i śmierci (1900) oraz Złote runo (1901), Śnieg (1903), Śluby (1906), Miasto (1914), Mściciel (1927). Rozprawa O dramacie i scenie (1905) to teoretyczne rozważania o sumie doświadczeń z tej dziedziny. P. jest także autorem pamiętnika Moi współcześni (t. 1-2, 1926-30). S. Helsztyński wydał jego Listy (t. 1-3, 1937-54). Wywarł ogromny wpływ na lit. modernizmu pol. i europ.; dziś praktycznie zapomniany, rażący egzaltowanym jęz.

Reklama

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama