(1700-1777)
pierwsze pol. czasopismo lit. adresowane do elity kulturalnej Polski; tygodnik - potem oprawiony ozdobnie półrocznik (16 tomów). Wyrażały upodobania dworu Stanisława Augusta. Przez niektórych historyków uważane za nieoficjalny organ obiadów czwartkowych. Wzorowane na europ. magazynach, włączyły się w propagowanie za pośrednictwem lit. dziejów narodu. I red. "Z." był J. Albertrandi, II A. Naruszewicz, który nadał pismu wysoką rangę artyst. Za jego czasów otworzyło się ono na eksperymenty, próbowało przyswoić kulturze pol. różne osiągnięcia poezji europ. - stąd obok przekładów klasyków franc. (Boileau, La Fontaine, Wolter) zamieszczało teksty rokokowe i sentymentalne. Głównym celem "Z." było połączenie zdobyczy oświecenia europ. z najświetniejszą pol. tradycją lit. - często odwoływano się do J. Kochanowskiego, Sz. Szymonowica, M. K. Sarbiewskiego, głoszono kult mądrych władców (np. Kazimierza Wielkiego), obrońców ojczyzny (S. Czarnieckiego). Często pojawiały się w piśmie tłum. poetów starożytnych: Pindara, Anakreonta, Wergiliusza, a zwł. Horacego. Z "Z." współpracowali: I. Krasicki, S. Trembecki, F. Kniaźnin, F. Zabłocki, T. K. Węgierski. Po ustąpieniu Naruszewicza pismo zaczęło służyć przede wszystkim prezentacji literatury - gat. dydaktyczne ustąpiły miejsca wierszom refleksyjnym, liryce osobistej. Do tego typu periodyku lit. nawiązywały późniejsze czasopisma.
- ZABAWY PRZYJEMNE I POŻYTECZNE, "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne...
- Zabawy Przyjemne i Pożyteczne z Różnych Autorów Zebrane, .
- Ossoliński Józef Maksymilian, (1748-1826)