(1945)
opowiadanie J. Andrzejewskiego z t. Noc i inne opowiadania, powstało już w 1942 r. i obrazuje tragizm ludzi spędzonych na apelu oświęcimskim. Należy do zbioru, w którym Andrzejewski próbuje wystąpić w roli wielkiego moralisty uświadamiając, że okupacyjna rzeczywistość stała się okazją do pohańbienia człowieczeństwa, a warunki tego momentu historii przyczyniły się do ujawnienia mroków ludzkiej natury.