Reklama

Baczyński Krzysztof Kamil, pseud. Jan Bugaj

(1921-44)

poeta. Z domu wyniósł zainteresowanie literaturą - ojciec był krytykiem lit., matka autorką książek dla dzieci i młodzieży. W VI 1939 r. zdał maturę w gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. W VI 1943 r. wstąpił do Szarych Szeregów, latem ukończył harcerską szkołę podchorążych "Agrykola". Początkowo należał do batalionu "Zośka", a od VII 1944 do "Parasola". W 1943 r. rozpoczął studia polonistyczne na tajnym UW. Wybuch powstania warszawskiego zaskoczył go na odprawie w dowództwie. Wraz z kolegami przyłączył się do II Batalionu Motorowego, walczącego na placu Teatralnym. Zginął 4 VIII. Kilkanaście dni potem zginęła także jego żona, Barbara. Zostali pochowani we wspólnym grobie w kwaterze powstańczej batalionu "Parasol" na Powązkach. B. zaczął pisać w 1938 r. Pierwsze tomiki: Zamknięty echem i Dwie miłości ukazały się w 1940 r. Od 1942 r. drukował wiersze w pismach konspiracyjnych (gł. w "Drodze") i antologiach poezji. Wydał jeszcze Wiersze wybrane (1942) i Arkusz poetycki nr 1 (1944). Pierwsze wysoko ocenił K. Wyka w entuzjastycznym Liście do Jana Bugaja w krakowskim konspiracyjnym "Miesięczniku Literackim". W 1947 r. ukazał się Śpiew z pożogi, przygotowany jeszcze przez B. (wyd. wojenne nie doszło do skutku). Przez następne lata wokół poety panowało milczenie. W 1961 r. ukazały się Utwory zebrane, zawierające cały ocalony dorobek B., opracowane przez K. Wykę. W I okresie twórczości (1939-41) poeta pozostawał pod wpływem żagarystów i J. Czechowicza. Pisał katastroficzne wiersze pełne barwnych obrazów, ukazywanych w scenerii kosmicznej, wykorzystujących motyw snu. Kreował świat baśniowy (w tytułach wierszy: legenda, idylla, ballada, kołysanka). Porażenie wojną przyszło późną jesienią 1941 r. (widok ulicznej egzekucji utrwalony w wierszu Bez imienia). W twórczości B. pojawiła się tematyka patriotyczna i żołnierska, pytania o sens historii i los pokolenia. Uprościł się styl utworów. Słowami- -kluczami stały się "wybór" i "wina". W poezji B. nie istnieje podział na bezgrzesznych i winowajców - fakt zabijania obciąża każdego. Dlatego dokonawszy wyboru, bohater lir. wierszy stale przeżywa moralny niepokój (Wybór). Nie ma w tej poezji sentymentalizmu - jest godne przyjęcie losu, świadomość zbliżania się zagłady obejmującej całą generację ( Mazowsze, Pokolenie). Katastroficzna jest także wizja historii przeciwstawionej naturze. Natura to przemijanie, zrozumiały rytm czasu; historia to zniszczenie ( Historia), zakłócenie przez człowieka odwiecznego porządku. B. mówił przede wszystkim obrazem - nawet czas ujmował w obrazy ("lat gniewnych czarny pył", "dni jak zwierzęta, jak rośliny"). Posługiwał się dwoma stylami: silnie zmetaforyzowanym, wieloznacznym, obfitującym w symbole (wpływ J. Słowackiego, żagarystów, Czechowicza) i intelektualno-dyskursywnym (wpływ C. Norwida). Na szczególną uwagę zasługuje dyskretna, nastrojowa liryka miłosna, poświęcona żonie Barbarze. Poezja (ok. 500 wierszy) jest najciekawszą częścią spuścizny B. Pozostawił też ok. 20 opowiadań i fragm. prozą (na uwagę zasługują opowiadania groteskowe, np. o gimnazjum im. Boobalka I, Zwierzęta pana Joachima) oraz fragm. dramatu bez tytułu. B. stał się symbolem pokolenia - najpełniej wyrażał jego marzenia i niepokoje.

Reklama

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama